Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2008

Σκέψεις για την καπιταλιστική κρίση

Από το 2007 παρακολουθούμε όλοι μας μια πρωτοφανή κρίση που σαρώνει στο πέρασμά της και γκρεμίζει μύθους, δογματικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, οικονομικούς κολοσσούς της χρηματοκοικονομικής πίστης(;) σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Πολλοί βιάστηκαν να εκτιμήσουν το «τέλος» του καπιταλισμού. Άλλοι υποστήριξαν ότι επιβεβαιώνεται η αναγκαιότητα του κρατικού παρεμβατισμού για τη σωστή λειτουργία του καπιταλισμού. Κάποιοι άλλοι υποστήριξαν σθεναρά ότι δεν χρειάζεται καμιά κρατική παρέμβαση και να αφήσουμε το σύστημα της αγοράς να λειτουργήσει και μέσα από αυτήν την «δημιουργική καταστροφή» το σύστημα θα αναγεννηθεί.
Φιλελεύθεροι και νεοφιλελεύθεροι, κρατιστές και σοσιαλιστές κάθε μορφής έδωσαν τις δικές τους ερμηνείες για την κρίση και για τα μέτρα που χρειάζεται να παρθούν.
Τι είναι πραγματικά αυτή η κρίση; Ποιούς πραγματικά αγγίζει και πόσο ; Ποιές είναι οι πραγματικές αιτίες αυτής της κρίσης και τι σχέση έχει η σημερινή κρίση με τις περιοδικές κρίσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που προέβλεψε ο Μάρξ; Υπάρχουν μαγικές συνταγές για την αντιμετώπισή της ;
Τα ερωτήματα είναι πολλά και αναμένουν απαντήσεις. Κατά κύριο λόγο απαντήσεις χρειάζεται να δώσουν απαντήσεις οι ίδιοι οι κυβερνώντες. Η κάθε πολιτική δύναμη που απαρτίζει το υπάρχον πολιτικό σύστημα ανεξάρτητα από την ιδεολογική σκοπιά της κάθε δύναμης πρέπει να μας πει την δική της εκτίμηση αλλά και τις προτάσεις της. Οι πολίτες θα κρίνουν. Ιδιαίτερα η δημοκρατική αριστερά χρειάζεται να μας δώσει την δική της εκδοχή για τη κρίση. Οι πολίτες περιμένουν να ακούσουν πειστικές απαντήσεις και ερμηνείες. Προτάσεις συγκεκριμένες. Χωρίς να υποτιμούμε τις προτάσεις που ακούγονται για κρατικοποίηση κάποιων Τραπεζών, δεν νομίζουμε ότι η λύση της «κρατικοποίησης» είναι το φάρμακο για όλες τις πληγές του καπιταλισμού. Και το ζητούμενο είναι με βάση ποια θεωρητικά εργαλεία θα κάνουμε αυτήν την συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, για να θυμηθούμε και μια παρότρυνση κάποιων θεωρητικών; Ισως χρειαστεί να ξεσκονίσουμε κάποιες σκέψεις του Μαρξ για την αγορά, γιατί με τον «υπαρκτό» σοσιαλισμό ταυτίσαμε το σοσιαλισμό με τον κρατισμό, που κατάντησε παθογένεια για την αριστερά. Και αυτή την παθογένεια την συναντάμε πολύ συχνά στις προτεινόμενες πολιτικές σήμερα της αριστεράς κάθε έκφρασης.
Κάποιοι μελετητές της αγοράς που προσπαθούν να αναλύσουν τις αιτίες της σημερινής κρίσης, μιλάνε κυρίως για κρίση εμπιστοσύνης. Δηλαδή η γενεσιουργός αιτία της κρίσης είναι η απώλεια της εμπιστοσύνης των «αγορών». Αυτή η απώλεια δημιούργησε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε μια παγκοσμιοποιημένη πλέον αγορά.
Θα κάνουμε μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε το θέμα της κρίσης, χωρίς να μπούμε σε μια αυστηρή οικονομική ανάλυση και αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσουμε βαρύγδουπους οικονομικούς όρους και συλλογισμούς που γίνονται βαρετοί σε όλους μας.
Για λόγους μεθοδολογικούς θα θεωρήσουμε ότι έχουμε μια οικονομία, την παγκόσμια οικονομία και θα την διαχωρίσουμε σε τρία επίπεδα. Το μοντέλο αυτό είναι μια πραγματικότητα και στο μέλλον θα γίνεται πιο καθαρό και ολοφάνερο σε όλους. Διευκρινίζουμε ότι αυτός ο διαχωρισμός σε τρία επίπεδα, είναι καθαρά μεθοδολογικός και όχι πραγματικός. Η πραγματικότητα ασφαλώς είναι πιο πολύπλοκη και χαοτική.
Το πρώτο επίπεδο είναι αυτό που ονομάζουμε πραγματική οικονομία και είναι τα εργοστάσια, τα παραγώμενα προϊόντα και οι υπηρεσίες, οι εργαζόμενοι, οι βιομήχανοι, οι αγορές των πρώτων υλών για την παραγωγή των προϊόντων και των υπηρεσιών, οι αγρότες, η γη, οι καταναλωτές κ.λ.π. Στο επίπεδο αυτό παράγονται όλες οι πραγματικές αξίες. Δηλαδή το άθροισμα όλων των αξιών τα παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών μιας οικονομίας αποτελεί και το πραγματικό παραγόμενο προϊόν μιας κοινωνίας.
Στο δεύτερο επίπεδο μπορούμε να δούμε τις Τράπεζες που δίνουν δάνεια στις επιχειρήσεις για να πληρώσουν τρέχουσες υποχρεώσεις τους και δεν έχουν μετρητά ή για μελλοντικές επενδύσεις και στους καταναλωτές για να αγοράσουν ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο, να πάνε διακοπές κ.λ.π.. Οι Τράπεζες δανείζουν αλλά και αυτές δανείζονται από άλλες Τράπεζες και από τους καταθέτες. Οι Τράπεζες δεν «παράγουν» χρήματα, απλά κυκλοφορούν το χρήμα για να γίνονται πιο εύκολα οι οικονομικές συναλλαγές. Τα χρήματα που κυκλοφορούν πρέπει να ανταποκρίνονται στα πραγματικά δεδομένα και στην πραγματική αξία μιας οικονομίας. Γιαυτό το ύψος του χρήματος που κυκλοφορεί στην αγορά γίνεται μέσο αυστηρών κανόνων, που διέπουν την παραγωγή και την κυκλοφορία τους από τις Κεντρικές Τράπεζες των Κρατών. Περισσότερο χρήμα στην αγορά φέρνει πληθωρισμό, δηλαδή μικρότερη πραγματική αξία του χρήματος.
Στο τρίτο επίπεδο έχουμε τις επενδυτικές Τράπεζες ή οργανισμούς που επενδύουν χρήματα εταιριών, οργανισμών, ασφαλιστικών ταμείων και ιδιωτών, σε διάφορα επενδυτικά προϊόντα που πολλές φορές και αυτοί που τα πουλάνε δεν γνωρίζουν ακριβώς την λειτουργία τους (αμοιβαία κεφάλαια, δομημένα ομόλογα, χρηματοοικονομικά παράγωγα κ.λ.π.). Οι επενδυτικοί αυτοί οργανισμοί, μπορεί να είναι Τράπεζες, θυγατρικές εταιρίες Τραπεζών, αλλά και ανεξάρτητες επενδυτικές εταιρίες ανάλογα με το δίκαιο της κάθε χώρας. Σε μια παγκοσμιοποιημένη όμως οικονομία λίγη σημασία έχει αυτό, αφού τα χρήματα ενός κατοίκου της άνω Ράχης (για να θυμηθώ τον φίλο μου το Γιώργο, ο οποίος διευκρίνιζε ότι είναι από την άνω Ράχη, χωρίς όμως να υπάρχει κάτω Ράχη !), μπορεί να «παίζονται» σε επενδυτικά χαρτιά που αφορούν ασφάλειες στεγαστικών ή επιχειρηματικών δανείων, πιστωτικές κάρτες, μελλοντικές αποδόσεις σε μετοχικά χαρτοφυλάκια ή άλλα παράγωγα προϊόντα που αφορούν την αγορά του άνθρακα ή του πετρελαίου. Επενδυτικά προϊόντα χωρίς πατρίδα αλλά και χωρίς να μπορεί κανείς να τα κατανοήσει πλήρως και ούτε βέβαια να τα ελένξει. Ο κάτοικος βέβαια της άνω Ράχης δεν ξέρει τι είναι αυτά τα επενδυτικά προϊόντα ακριβώς. Τα χρήματά που είχε πουλώντας κάποια κτήματα του για να γίνει ένας μεγάλος ξενώνας στην περιοχή του, τα έδωσε σε ένα υποκατάστημα της Τράπεζας του χωριού του, γιατί τον έπεισε ο γείτονάς του που ήταν υπάλληλος της Τράπεζας να επενδύσει σε κάποια προϊόντα που είχαν μεγάλες και εγγυημένες αποδόσεις. Ασφαλώς τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Όμως η ουσία είναι ότι στο επίπεδο αυτό των επενδυτικών οργανισμών συγκεντρώνεται το χρήμα που παράγεται στο πρώτο επίπεδο. Τα επενδυτικά αυτά προϊόντα «κυκλοφορούν» συνεχώς στην παγκόσμια αγορά. Αγοράζονται και πωλούνται. Όπως οι τιμές των μετοχών σε ένα χρηματιστήριο ανεβαίνουν και κατεβαίνουν ανάλογα με την ζήτηση τους, έτσι και η αξία των προϊόντων αυτών ανεβαίνει και κατεβαίνει. Άλλωστε πολλά από αυτά τα προϊόντα συνδέονται έμμεσα ή άμεσα με μετοχές επιχειρήσεων, ή με αξίες μετοχών ολόκληρων κλάδων και με άλλα παράγωγα προϊόντα που η προσδιοριστέα αξία τους είναι πολύ δύσκολο να αποσαφηνιστεί λόγω του πολυπλόκαμου των διασυνδέσεών τους με πραγματικές αξίες.
Όταν ο δείκτης ενός χρηματιστηρίου ανεβαίνει συνεχώς, δύο πράγματα μπορεί να συμβαίνει. Είτε οι τιμές των μετοχών των εισηγμένων επιχειρήσεων ανταποκρίνονται στην πραγματική τους αξία είτε όχι. Εάν έχουμε πραγματική αύξηση της τιμής μιας μετοχής σημαίνει ότι η επιχείρηση στην οποία ανήκει η μετοχή αυτή, έχει πραγματικά κέρδη, είναι υγιής επιχείρηση. Όμως υπάρχει περίπτωση η εταιρία να μην είναι υγιής και η μετοχή της με διάφορα «κόλπα», ή γιατί η αγορά είναι σε περίοδο ανοδική εξ αιτίας γενικότερων αιτιών να ανεβαίνει. Δηλαδή ενδέχεται να μην έχουμε πραγματική αύξηση των τιμών των μετοχών, αλλά μια πλασματική αύξηση που σημαίνει ότι έχουμε υπερτίμηση της αξίας της. Έτσι δημιουργείται η λεγόμενη «φούσκα». Όμως για την αύξηση αυτής της πλασματικής αξίας κάποιοι επενδυτές (οργανισμοί και ιδιώτες) κατέθεσαν πραγματικό χρήμα και πήραν στα χέρια τους «χαρτιά» ή σύγχρονους ηλεκτρονικούς τίτλους. Πολλές φορές η αύξηση αυτή είναι ελεγχόμενη και η ίδια η αγορά έχει τους μηχανισμούς εξισορρόπησης (πληροφόρηση κ.λ.π.) και διορθώνει τις παραμορφώσεις αυτές. Τα υπερτιμημένα χαρτιά δεν έχουν ζήτηση και οι τιμές τους πέφτουν και έτσι επέρχεται η ισορροπία. Με την ίδια λογική λειτουργούν και τα πιο σύνθετα επενδυτικά προϊόντα. Βεβαίως αυτά τα προϊόντα διαχειρίζονται από τους επενδυτικούς οργανισμούς και τους ανθρώπους που έχουν ορίσει γι αυτό. Και στο επίπεδο αυτό «παίζονται» πολλών ειδών «παιχνίδια» για την προσέλκυση αγοραστών των επενδυτικών τους προϊόντων. Παιχνίδια ανάλογα με τη δύναμη που διαθέτουν. Έτσι μπορούν να ανεβάζουν και να κατεβάζουν τιμές προϊόντων που δεν έχουν καμιά σχέση με την παραγωγή τους, την εμπορία τους κ.λ.π. Για παράδειγμα οι μεγάλες αυξήσεις και οι μεγάλες μειώσεις στις τιμές του πετρελαίου που ζήσαμε την περίοδο 2007 – 2008 δεν είχαν αφετηρία τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες ή τις εταιρίες εμπορίας πετρελαίου, αλλά επενδυτικά κεφάλαια που «έπαιζαν» στην αγορά του πετρελαίου σημερινές και μελλοντικές πωλήσεις. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες ή οι εταιρίες εμπορίας πετρελαίου δεν έχουν σχέση με τα κεφάλαια αυτά ή με τους μηχανισμούς αυτούς που διαμόρφωσαν τις τιμές του πετρελαίου. Όλα αυτά τα συστήματα είναι αλληλοσυμπλεκόμενα.
Η σύγχρονη εξέλιξη του καπιταλιστικού συστήματος έδωσε κάποια σχετική αυτονομία στο δεύτερο και ιδιαίτερα στο τρίτο επίπεδο. Η πιο «άγρια» εκδοχή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, που κυρίως εμφανίζεται στο αγλοσαξωνικό μοντέλο, συνειδητά ή όχι δεν έχει σημασία, εξελίχθηκε σε ένα σύστημα σχεδόν χωρίς κανένα κανόνα. Το χρηματιστηριακό κεφάλαιο δρα πλέον σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο σχεδόν ανεξέλεγκτο. Τα γρήγορα και εύκολα κέρδη της νέας εποχής που πραγματοποιούνται στο δεύτερο και κυρίως στο τρίτο επίπεδο της παγκόσμιας οικονομίας, και δεν αποκτώνται με σκληρή και μακροχρόνια δουλειά και θυσίες, έτσι όπως ήξεραν οι κλασσικοί καπιταλιστές του πρώτου επιπέδου της οικονομίας, είναι μια πραγματικότητα σήμερα. Το πάρτι έχει ξεκινήσει. Τα χρυσά αγόρια που πρόσφατα έχουν τελειώσει το London School of Economics πέφτουν με τα μούτρα στη δουλειά. Αναλαμβάνουν να διαχειριστούν τεράστια κεφάλαια με μοναδικό σκοπό τις μεγάλες αποδόσεις. Σε κάθε περίπτωση οι ίδιοι θα είναι κερδισμένοι. Οι χαμένοι σε περίπτωση κατάρρευσης θα είναι όσοι επένδυσαν στα «προϊόντα» που διαχειρίζονται. ‘Οταν όμως η ψαλίδα ανάμεσα στο πρώτο και στο δεύτερο και κυρίως στο τρίτο επίπεδο της οικονομίας μεγαλώσει υπερβολικά τότε αρχίζουν τα προβλήματα. Εάν στο πρώτο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας δεν παράγεται ο πλούτος εκείνος, που θα δικαιολογεί για παράδειγμα την αγορά των κατοικιών, το ύψος των καταναλωτικών δανείων, το τρόπο ζωής των ανθρώπων, τότε έχουμε πρόβλημα. Δεν μπορεί δηλαδή η παγκόσμια οικονομία να παράγει χ ευρώ και οι άνθρωποι να καταναλώνουν εκατό φορές περισσότερα ευρώ. Τα διαθέσιμα είναι αυτά που παράγονται στο πρώτο επίπεδο της οικονομίας. Με αυτά τα διαθέσιμα πρέπει να ζήσουν όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη. Στην πραγματικότητα όμως τι γίνεται. Κάποιες ομάδες ανθρώπων ζουν με υπερβολική χλιδή χωρίς καν να παράγουν κάτι, αφού ανήκουν στο δεύτερο και στο τρίτο επίπεδο της οικονομίας και άλλοι που συμμετέχουν στην πραγματική οικονομία του πρώτου επιπέδου ίσα ίσα να τα βγάζουν πέρα και πολλοί να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και κάποια εκατομμύρια του πλανήτη να λιμοκτονούν. Έτσι λειτουργεί το σύστημα. Υπερβολικές αμοιβές στα χρυσά αγόρια και κορίτσια του χρηματιστηριακού κεφαλαίου για να φέρουν γρήγορες και πολλές αποδόσεις στα χαρτοφυλάκια που τους δίνουν για να διαχειριστούν. Πολύ καλές αμοιβές σε όλο το υψηλό στελεχικό δυναμικό του χρηματοπιστωτικού συστήματος, για να είναι πιστοί και να δουλεύουν περισσότερο. Διαχρονικά υπερβολικά κέρδη του χρηματοπιστωτικού συστήματος με άμεσα ωφελούμενους τους βασικούς μετόχους τους χρηματιστές. Όλα αυτά στο δεύτερο και στο τρίτο επίπεδο της οικονομίας. Δηλαδή μοιράζονται τεράστια ποσά σε λίγους ανθρώπους που ανήκουν σε επίπεδα που δεν παράγουν ούτε ένα ευρώ. Στο πρώτο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας τα πράγματα είναι διαφορετικά. Συνήθως οι αυξήσεις στη μισθωτή εργασία της πραγματικής οικονομίας είναι πενιχρές. Κάποια στελέχη αμοίβονται καλύτερα και ένας αριθμός διευθυντικών στελεχών και μεγαλομετόχων πολύ καλύτερα. Θα πει κάποιος, τουλάχιστον αυτοί δουλεύουν στην πραγματική οικονομία και φέρνουν αποτελέσματα για την επιχείρηση, τους μετόχους και τους εργαζόμενους της και αξίζουν να πάρουν κάτι παραπάνω. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που συμμετέχουν στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών της πραγματικής οικονομίας είναι σε καλύτερο επίπεδο, κυρίως λόγω της φοροδιαφυγής. Οι αγρότες παγιδευμένοι σε ένα υπερπροστατευτικό κράτος και στις πολιτικές των επιδοτήσεων, δεν μπορούν να διαθέσουν τα προϊόντα τους ή όταν τα διαθέτουν οι τιμές που εξασφαλίζουν είναι υποδιαίρεση των τιμών διάθεσής τους στην αγορά. Την ίδια στιγμή σε διπλανές ή πιο μακρυνές χώρες, άνθρωποι χρειάζονται αυτά τα προϊόντα και θα μπορούσαν να απορροφήσουν την παραγωγή αυτή που είναι αδιάθετη.
Τι έχουμε λοιπόν στην πραγματικότητα. Μια πίτα που το μέγεθός της διαμορφώνεται στο πρώτο επίπεδο της οικονομίας, την μοιράζουν άνθρωποι που ανήκουν και στα τρία επίπεδα της οικονομίας. Και μάλιστα οι άνθρωποι του δεύτερου και του τρίτου επιπέδου, τρώνε τα μεγαλύτερα κομμάτια από την πίτα, στην δημιουργία της οποίας δεν έχουν συμβάλλει καθόλου.
Τι κάνουμε λοιπόν ;
Καταργούμε το δεύτερο και το τρίτο επίπεδο της οικονομίας ; Κρατικοποιούμε τις Τράπεζες ; Καταργούμε τα χρηματιστήρια και τις χρηματιστηριακές και επενδυτικές εταιρίες ; Και να καταργήσουμε όλα αυτά με τι θα τα αντικαταστήσουμε ; Με σοσιαλιστικά χρηματιστήρια και σοσιαλιστκές Τράπεζες ;
Δεν ξέρω αν είναι σωστό αυτό αλλά και να συμφωνήσουμε σε κάτι τέτοιο όλοι μας, δεν γνωρίζω τον τρόπο πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο με ελεύθερους και δημοκρατικούς κανόνες.
Σήμερα έχουμε ορισμένα δεδομένα που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Ο καπιταλισμός από την εμφάνισή του μέχρι σήμερα εξελίχθηκε και μέσα από τις κρίσεις του ανανεωνόταν συνεχώς και κέρδιζε συνεχώς έδαφος. Στις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες εξασφάλισε μια καλύτερη ζωή για τους πολίτες, διασφαλίζοντάς τους ένα καλύτερο μέλλον. Η ζωή σήμερα για εκατομμύρια ανθρώπους του καπιταλιστικού κόσμου είναι πολύ καλύτερη από τη ζωή που έκαναν οι άνθρωποι στην αρχή ή και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Το αντίπαλο δέος ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» κατέρρευσε λόγω κυρίως ενδογενών αιτίων, βασικά γιατί δεν έδωσε λύσεις στα προβλήματα των λαών όπου δοκιμάσθηκε και ασφαλώς γιατί δεν υπήρξε δημοκρατικός. Η υπεροχή αυτή του καπιταλισμού και η επίλυση σε ένα βαθμό σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων, έδωσε και δίνει κίνητρα σε εκατομμύρια ανθρώπους από τις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου και θέλουν να μεταναστεύσουν στις χώρες της δυτικής επαγγελίας. Ακόμη και η κομμουνιστική Κίνα στην δεκαετία του 1980 κάνει στροφή εκατόν ογδόντα μοιρών και υιοθετεί μια οικονομική πολιτική με τους κανόνες της καπιταλιστικής ανάπτυξης και από τότε οι ρυθμοί ανάπτυξής της είναι πάνω από 10% κάθε χρόνο. Η ραγδαία αυτή ανάπτυξη του καπιταλισμού έχει και το τίμημά της. Μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές και οικολογικά εγκλήματα με τεράστιες και σε ορισμένες περιπτώσεις με μη αντιστρέψιμα αποτελέσματα. Αποτελέσματα αυτής της ραγδαίας ανάπτυξης ζούμε πλέον καθημερινά. Σοβαρές αλλαγές στο κλίμα, εγκληματική εκμετάλλευση και εξάντληση των φυσικών πόρων, φαινόμενο του θερμοκηπίου. Προβλήματα που ίσως επιβάλλεται ακόμα και το περιεχόμενο της ανάπτυξης να αναθεωρήσουμε. Ίσως η βάση της βιωσιμότητας και της αειφορίας δεν είναι αρκετή συνθήκη, για τις οποιεσδήποτε προτεινόμενες αναπτυξιακές πολιτικές. Από τη μια λοιπόν έχουμε τις τρομακτικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, μιας άγριας καπιταλιστικής ανάπτυξης, που εξασφάλισε όμως ένα καλό σχετικά επίπεδο για την πλειοψηφία των ανθρώπων στις αναπτυγμένες χώρες της δύσης και από την άλλη βλέπουμε να μπαίνουν δυναμικά στο προσκήνιο νέες αναπτυσσόμενες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ινδία και πάνω από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι να φαίνονται αποφασισμένοι να ξεφύγουν από το επίπεδο που τους είχαν καταδικάσει κυρίως οι πολιτικές της δύσης, αλλά και οι δικές τους επιλογές. Τεράστια προβλήματα και προκλήσεις ορθώνονται μπροστά στην ανθρωπότητα στις αρχές της νέας εκατονταετίας. Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες για κανέναν και ιδιαίτερα για την αριστερά που βγήκε «τραυματισμένη» μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού.
Η παγκοσμιοποίηση που τις τελευταίες δεκαετίες, εξ αιτίας της τεχνολογικής επανάστασης της πληροφορικής και του internet, εξελίχθηκε με τρομερούς ρυθμούς, δημιούργησε νέες συνθήκες στον σύγχρονο κόσμο. Κυρίως ενίσχυσε την εκτίμηση, ότι οι λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα πρέπει να αναζητηθούν μέσα στο διεθνές πλαίσιο που διαμορφώνεται. Το εθνικό κράτος καθημερινά χάνει την αίγλη του και την αποτελεσματικότητά του. Οι εθνικές πολιτικές που δεν παίρνουν υπόψη τους το παγκόσμιο περιβάλλον είναι ανίσχυρες. Ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο ενιαίος. Σε ποιά κατεύθυνση θα ολοκληρώνεται ο σύγχρονος κόσμος έχει να κάνει με την διαμόρφωση των πολιτικών δυνάμεων που θα μπορέσουν να διατυπώσουν εναλλακτικές λύσεις στα παγκόσμια προβλήματα. Όσο δεν διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για τις πολιτικές αυτές σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, θα κυριαρχούν οι σημερινές νεοσυντηρητικές πολιτικές που οδήγησαν στην σημερινή κρίση και που όλα δείχνουν ότι για άλλη μια φορά τη «νύφη» θα την πληρώσουν οι οικονομικά αδύνατοι, μέσω του Κράτους που έρχεται αρωγός να σώσει το καράβι που βουλιάζει. Όμως ο καπιταλισμός μέσα από την ίδια του την κρίση, το πιθανότερο είναι να βγει τελικά πιο ισχυρός και αποτελεσματικός. Αυτό έδειξαν όλες οι προηγούμενες κρίσεις του.
Η Ελλάδα μια μικρή χώρα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι δεν είναι σε θέση από μόνη της να διαμορφώσει πολιτικές που θα επηρεάσει τις παγκόσμιες εξελίξεις. Δεν υποτιμούμε βεβαίως την χάραξη εθνικών πολιτικών που θα μπορέσουν να περιορίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης για τους οικονομικά αδύνατους στην χώρα μας. Όμως οι πολιτικές αυτές έχουν περιορισμένο ορίζοντα και αποτελεσματικότητα. Δεν μπορούν να αγνοούν την διεθνή και παγκόσμια διάσταση και την αλληλεξάρτηση της οικονομίας μας με τις οικονομίες των άλλων χωρών, με την παγκόσμια οικονομία. Και αν κάποιος πιστεύει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της χώρας, υψώνοντας «εθνικά τείχη», νομίζοντας ότι μπορεί να σταματήσει τις παγκόσμιες επιδράσεις, τουλάχιστον εθελοτυφλεί. Η χώρα μας μπορεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης με πολιτικές που θα ενσωματώνουν την ένταξή της σε ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Και μάλλον ευτυχώς που είμαστε σ’αυτό το σύστημα γιατί δεν μπορώ να φανταστώ την Ελλάδα περιχαρακωμένη στα «εθνικά της σύνορα», όταν σήμερα χώρες όπως το μακρινό Βιετνάμ αναζητούν εναγωνίως την ενεργότερη συμμετοχή τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Και η Ελλάδα σήμερα είναι ενταγμένη σε ένα ισχυρό οικονομικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που και αυτό όμως ταρακουνήθηκε σοβαρά από την πρόσφατη κρίση και αναζητά λύσεις και διεξόδους. Μόνο που οι πολιτικές αυτές έχουν περιορισμούς και ο βασικότερος είναι το σοβαρό έλλειμμα δημοκρατικής ολοκλήρωσης που έχει σήμερα η Ένωση. Και αυτό είναι ζητούμενο για τις δυνάμεις της δημοκρατικής αριστεράς σήμερα. Γιατί μόνο μέσα από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και το βάθεμα της δημοκρατίας, μπορεί να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να μπορέσει η Ευρώπη να αρθρώσει έναν εναλλακτικό παγκόσμιο λόγο. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή του σημερινού συσχετισμού των δυνάμεων και η υπερίσχυση των πολιτικών που θέλουν την ενίσχυση και το βάθεμα μιας δημοκρατικής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε όλους τους τομείς. Μόνο έτσι η Ευρώπη θα γίνει υπολογίσημη δύναμη στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και θα μπορεί είτε να αποτρέπει δυσμενείς παγκόσμιες εξελίξεις είτε να επηρεάζει θετικές εξείξεις σε όφελος των λαών. Το στοίχημα είναι αυτό σήμερα. Θα μπορέσει η Ευρώπη να παίξει στο μέλλον έναν προοδευτικό και δημοκρατικό ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις ; Και είναι ερώτημα κλειδί για το ποια κατεύθυνση θα έχουμε στην εξέλιξη της παγκόσμιας κοινότητας και των παγκόσμιων προβλημάτων.
Πολιτικές «εθνικής» αναδίπλωσης στην Ευρώπη, που αναπτύσσονται από ορισμένες δυνάμεις και κυβερνήσεις στην Ευρώπη του σήμερα, εάν υπερισχύσουν θα έχουν σοβαρές δυσμενείς εξελίξεις για την παγκόσμια κοινότητα. Ένας νέος εθνικισμός που αναπτύσσεται από τα δεξιά και τα αριστερά του πολιτικού συστήματος και στην χώρα μας μόνο καλή εξέλιξη δεν θα είναι για το λαό μας και για τους λαούς της Ευρώπης και πιο άσχημα για τις πιο αδύνατες χώρες. Θα είναι σαν να αναθέτεις τις παγκόσμιες εξελίξεις στις πιο συντηρητικές και αντιδραστικές δυνάμεις του παγκόσμιου «χωριού» μας.
Ειλικρινά δεν βλέπω πως αλλιώς μπορείς να επηρεάσεις σήμερα οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, χωρίς μια ενιαία Ευρώπη δημοκρατική και πολιτικά ολοκληρωμένη ; Δεν μπορώ να δω πως θα μπορέσουμε να αποτρέψουμε διεθνείς εμπλοκές που θα απειλήσουν ακόμη και την ειρήνη, που έχουμε διασφαλίσει τουλάχιστον ως Ευρώπη για πάνω από εξήντα χρόνια. Δεν μπορώ να δώ πως θα εξελιχθούν ή μάλλον ανησυχώ για τις εξελίξεις, και με την διαμόρφωση των παγκόσμιων συσχετισμών με την σημερινή αμφιλεγόμενη κυριαρχία των ΗΠΑ, την επανάκαμψη μιας Ρωσίας που θέλει να παίξει ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις και την εμφάνιση νέων μεγάλων δυνάμεων όπως της Κίνας και της Ινδίας, χωρίς την ύπαρξη μιας δημοκρατικής Ευρώπης. Και ειδικά δεν μπορώ να δω μια Ελλάδα απομονωμένη και έξω από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, τελευταίο υπερασπιστή κάποιων «εθνικών πολιτικών».
Το στοίχημα σήμερα για τις προδευτικές δυνάμεις της χώρας μας είναι μια δημοκρατική Ευρώπη. Πως θα εξελιχθεί η Ευρώπη και σε ποια κατεύθυνση. Πολιτικές που περιορίζονται στα εθνικά μας σύνορα είναι πολιτικές αμυντικής περιχαράκωσης. Είναι πολιτικές απομόνωσης που δεν έχουν καμιά προοπτική και κυρίως δεν μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Οι πολιτικές αυτές στην καλύτερη περίπτωση θα καταγγέλλουν τις εξελίξεις. Δεν θα συμμετέχουν όμως στην διαμόρφωση του νέου κόσμου του 21ου αιώνα.

Κώστας Χαϊνάς
24-12-2008

Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2008

Σύντροφοι του ΣΥΡΙΖΑ ! Για την αντιμετώπιση της κρίσης ξεχάσατε να προτείνετε την κρατικοποίηση των παιδικών σταθμών και των φροντιστηρίων !!!

Έλαβα την Κυριακή το βράδυ ένα μήνυμα με τις θέσεις του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ για την κρίση που περνάει η χώρα, μετά την έκτακτη συνέντευξη του προέδρου του. Αρκετά σημεία των θέσεων αυτών είναι χρήσιμα για όλους, αλλά ορισμένα μου δημιούργησαν τόσα ερωτηματικά, έως έκπληξη, που με ώθησαν να καταθέσω αυτές τις σκέψεις. Παραθέτω και τονίζω ορισμένα σημεία των προτάσεων του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ για να βοηθήσω στην κατανόηση των σκέψεων μου :
«Δημόσια δωρεάν μεταλυκειακή επαγγελματική εκπαίδευση, με σταδιακή απορρόφηση κάθε είδους Ιδιωτικού ΙΕΚ, ΚΕΣ κ.λ.π...Μαζικοί διορισμοί για κάλυψη όλων των κενών και αύξηση των θέσεων εκπαιδευτικού διοικητικού και ερευνητικού προσωπικού με μόνιμους λειτουργούς, με σταθερή εργασιακή σχέση πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης...Επείγον πρόγραμμα 100 χιλιάδων προσλήψεων...»
Δηλαδή :
1. Για το θέμα της αναβάθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης, προτείνει την κρατικοποίηση όλων των μορφών επιχειρηματικής δράσης σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης από τους παιδικούς σταθμούς, τα ιδιωτικά σχολεία Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια, τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών, τα ΙΕΚ, έως και τα κολέγια που συνεργάζονται με ξένα Πανεπιστήμια. Την ονομάζει βεβαίως σταδιακή απορρόφηση, αλλά η ουσία παραμένει. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ως κυβέρνηση μετά τις εκλογές (αφού λέει ότι ήρθε η ώρα της αριστεράς!), θα κρατικοποιήσει όλες αυτές τις μορφές εκπαίδευσης.
2. Για το θέμα της αντιμετώπισης της ανεργίας προτείνει μαζικούς διορισμούς και άμεσα 100.000 προσλήψεις στο δημόσιο.

Διαβάζοντας αυτές τις προτάσεις αναρωτιέται κανείς, εάν ποτέ η αριστερά, σε κάθε της εκδοχή, είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο θεοποίησης του κρατικισμού. Και πόσο μάλλον μια δημοκρατική, μεταρρυθμιστική αριστερά, όπως θέλει να παρουσιάζεται ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ (εκτός αν κάνω λάθος).
Αυτούς τους χιλιάδες ανθρώπους που εργάζονται σε όλο αυτό το φάσμα των επιπέδων της ιδιωτικής εκπαίδευσης, εφόσον θα τους απορροφήσετε στο Κράτος, τους ρωτήσατε αν θέλουν να «κρατικοποιηθούν» ;
Για να σοβαρευτούμε.
Το μοντέλο του κρατισμού ή του «υπαρκτού σοσιαλισμού», κατέρρευσε μετά το 1989 ανεπιστρεπτί. Όμως έχει καταρρεύσει και στη χώρα μας στα πάνω από τριάντα χρόνια κυβέρνησης των κομμάτων του δικομματισμού. Πελατειακές σχέσεις, ρουσφέτια, στημένες κρατικές προμήθειες, σκάνδαλα, αναξιοκρατία, γραφειοκρατία, αδιαφάνεια. Το επιχείρημα ότι το κράτος του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ δεν θα έχει καμιά σχέση με αυτό που ζούμε σήμερα, δεν γίνεται πιστευτό σε κανέναν. Γιατί αν ήθελε ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ να πιστέψει ο λαός ότι το δικό του Κράτος θα είναι διαφορετικό, γιατί δεν προτείνει την εδώ και τώρα αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και την απόλυση τους, όσων δεν αξίζουν να είναι κρατικοί λειτουργοί ;
Αγαπητοί φίλοι, δεν χρειαζόμαστε περισσότερο κράτος. Λιγότερο κράτος χρειαζόμαστε, αντιγραφειοκρατικό, δημοκρατικό, με διαφάνεια και αξιοκρατία. Με συνεχή δημοκρατική και αντικειμενική αξιολόγηση των δημόσιων λειτουργών. Η διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης δεν επιτυγχάνεται με διατάγματα και διοικητικούς αποκλεισμούς, ούτε με τις «κρατικοποιήσεις» που προτείνετε. Δεν επιτυγχάνεται με την κλοπή των καλπών και την παρεμπόδιση της καθολικής ψηφοφορίας των φοιτητών στις αρχαιρεσίες για την εκλογή των διοικήσεων των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Δεν επιτυγχάνεται με την άρνηση της αξιολόγησης των εκπαιδευτών και της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεν επιτυγχάνεται με το να βγάζουν οι εκπαιδευτικοί κάθε βαθμίδας την ουρά τους απ’έξω (υπάρχουν βεβαίως και εξαιρέσεις), ρίχνοντας όλες τις ευθύνες στο κράτος για την απαράδεκτη κατάσταση στην παιδεία. Την ίδια στιγμή όλα τα πολιτικά κόμματα να κάνουν την «πάπια» γιατί υπάρχει το περίφημο πολιτικό κόστος. Και πέρα από τις γενναίες αυξήσεις των δαπανών για την παιδεία που είναι απαραίτητες, χρειάζονται πολιτικές, που θα αναβαθμίζουν συνολικά το παρεχόμενο έργο και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και προπαντός θα αξιολογούν το έργο αυτό συνεχώς, για όφελος της κοινωνίας και μαζί με την κοινωνία.
Τέλος, η κρίση αγκαλιάζει όλους τους τομείς της κοινωνίας και οικονομίας και δεν αφορά μόνο τη χώρα μας. Πλέον διανύουμε την φάση όπου τα εθνικά σύνορα είναι πλέον μια εικονική πραγματικότητα. Στην πράξη έχουν καταρριφθεί. Το κεφάλαιο, οι εργαζόμενοι, οι τεχνολογίες και οι τεχνογνωσίες, η γνώση, δεν έχουν πλέον εθνικές ταυτότητες. Τα προβλήματα χρειάζονται ευρωπαϊκές και γιατί όχι «παγκόσμιες λύσεις». Η πολιτική πλέον γίνεται «παγκόσμια». Τι κάνει η αριστερά μπροστά σ’αυτές τις προκλήσεις ; Μου δίνει μια εντύπωση ότι επανακάμπτει σε μια φοβική «εθνική» πολιτική, που όλα τα κακά οφείλονται στους «ξένους» που μας επιβουλεύονται, έχει παραιτηθεί ουσιαστικά από μια άλλη δημοκρατική και προοδευτική πολιτική ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται όλο και περισσότερο φοβούμενη να αναμετρηθεί στα ίσα, με τις νεοσυντηρητικές πολιτικές για το μέλλον των κοινωνιών.
Μακάρι να μην είναι έτσι.

15-12-2008

Κώστας Χαϊνάς

Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2008

Οι «κουκουλοφόροι» και εμείς οι υπόλοιποι...

Ζούμε αυτές τις μέρες πρωτόγνωρες στιγμές μετά την μεταπολίτευση, τουλάχιστον όσον αφορά τον χαρακτήρα και την σημασία κάποιων γεγονότων. Με αφορμή μια εγκληματική πράξη, ενός ανεγκέφαλου αστυνομικού το βράδυ του περασμένου Σαββάτου, εκτυλίσσονται γεγονότα που το πολιτικό σύστημα παρακολουθεί μάλλον αμήχανο τις εξελίξεις, χωρίς να μπορεί να τα ερμηνεύσει αλλά και να βγάλλει τα σωστά συμπεράσματα. Χιλιάδες νέα παιδιά ξεχύνονται στους δρόμους των πόλεων της χώρας και σπάνε ότι βρουν μπροστά τους... Και δεν μιλάμε βέβαια γι αυτούς που περίμεναν την ευκαιρία για να λεηλατήσουν και να επιδοθούν σε ένα πλιάτσικο χωρίς προηγούμενο, χωρίς η αστυνομία να κάνει και τίποτα το ιδιαίτερο. Μιλάμε για τα χιλιάδες παιδιά που βγήκαν στους δρόμους και θέλανε να «χτυπηθούν» με τους «μπάτσους» να «σπάσουν» βιτρίνες και να «κάψουν» κτίρια. Και όλοι αυτοί δεν ήταν οι γνωστοί «κουκουλοφόροι» που κάνουν κάθε τόσο την Αθήνα άνω κάτω. Και οι οποίοι βεβαίως είναι οι γνωστοί - άγνωστοι της αστυνομίας. Ήταν χιλιάδες παιδιά 14 και 15 χρόνων. Και αυτό μας δυσκολεύει λίγο στις εκτιμήσεις μας...
Γεγονότα βέβαια, που εξελίσσονται σε ένα άρρωστημένο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον. Οι αποκαλύψεις από το σκάνδαλο του βατοπεδίου δείχνουν ότι κάποιοι αετονύχιδες ρασοφόροι με την βοήθεια και την σύμπραξη βασικών πολιτικών στελεχών των κυρίαρχων δυνάμεων, μέσα σε ένα χορό εκατομμυρίων, καταφέρνουν να ευτελίσουν το υπάρχων πολιτικό σύστημα. Με διάφορες κομπίνες αποκτώνται εύκολα και γρήγορα λεφτά. Πολλά λεφτά που κάποιους τους τυφλώνουν. Και τους πολλούς που τα βλέπουν να εκτυλίσσονται σαν ταινία, ενώ ξέρουν ότι είναι αληθινά, τους εξοργίζουν. Γιατί ξέρουν προκαταβολικά ότι κανένας δεν θα τιμωρηθεί γιαυτά. Το σύστημα όπως έκανε και στο παρελθόν θα φροντίσει να τα κουκουλώσει. Ταυτόχρονα τα γεγονότα διαδραματίζονται σε μια περίοδο που ο καπιταλισμός διέρχεται μια σοβαρή οικονομική κρίση, αποτέλεσμα κυρίως πολιτικών των πιο «άγριων» μορφών του, έτσι όπως διαμορφώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, σε πολλές χώρες της δύσης και τώρα έχουν εισβάλλει στις χώρες του καταρρεύσαντος «υπαρκτού σοσιαλισμού». Ένας καπιταλισμός που εξύμνησε τον υπερκαταναλωτισμό, που αγιοποίησε και προώθησε το κυνήγι της «επιτυχίας» με κάθε μέσον, που μετάτρεψε σε αξίες το «γκλάμουρ» και το «γιαλιστερό». Υπερχρέωσε νοικοκυριά με στεγαστικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Έδινε ασύστολα εορτοδάνεια και διακοποδάνεια ώστε να γευτεί ο καθένας τις «ηδονές» του καπιταλισμού. Του έλεγε απλά, έλα μπορείς να ζήσεις και εσύ το όνειρο. Και τον καταχρέωνε για μια ζωή. Και ταυτόχρονα τον «έδενε στο σύστημα» για μια ζωή. Αυτός είναι όμως ο καπιταλισμός και ο καθένας ας πρόσεχε θα πει κάποιος. Όμως και τώρα που ήρθε η κρίση βλέπουν ότι η πρώτη φροντίδα των πολιτικά κυρίαρχων, είναι να μην καταρρεύσει το τραπεζικό χρηματιστηριακό σύστημα. Στην περίπτωση αυτή δεν λένε στους χρηματιστές ας πρόσεχαν που έδιναν τα δάνεια ή που μοίραζαν τις κάρτες. Και ας πληρώσουν από τα διαθέσιμά τους και από τις αμύθητες περιουσίες που έχουν κάνει τόσα χρόνια τα golden boys του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με τα υπερκέρδη που είχαν και συνεχίζουν να έχουν. Σε τελευταία ανάλυση τα τραπεζικά «ιδρύματα» επιχειρήσεις τους είναι, ας τις σώσουν οι ίδιοι οι μεγαλομέτοχοι, όπως προσπαθούν να κάνουν μόνοι τους οι μικροί επαγγελματίες, έμποροι και βιοτέχνες σήμερα. Αντί γι αυτό όμως τους δίνουν δισεκατομμύρια για να σώσουν τα «ιδρύματά τους», ώστε να μπορέσουν αύριο να κατασχέσουν τα σπίτια ή τα αυτοκίνητα όσων δεν μπορέσουν να ανταποκριθούν στα δάνειά τους. Εδώ ο «κρατισμός» είναι καλός, αφού δίνει εκατομμύρια...
Την ίδια στιγμή τα πανεπιστήμια βγάζουν χιλιάδες ανέργους ανεκπαίδευτους και ανειδίκευτους... Τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε χώρους όπου τα παιδιά απλά πάνε γιατί είναι υποχρεωτική η παρακολούθηση. Η εκπαίδευση τους, έχει ανατεθεί στα φροντιστήρια που δεν μπορεί να τα αποφύγει ούτε ο καλύτερος μαθητής. Ύστερα έρχεται η τηλεόραση. Καθημερινές αρλούμπες και σαπουνόπερες, όταν δεν έχει ποδόσφαιρο.
Όλα αυτά δεν «χωνεύονται» εύκολα από τα παιδιά. Μπορεί ο πατέρας και η μητέρα τους, να έχουν τις δεσμεύσεις του δανείου, το ενοίκιο, τις υποχρεώσεις και όλα αυτά να τους φοβίζουν, να τους «εγκλωβίζουν». Και ψηφίζουν όπως ψηφίζουν, συμπεριφέροναι όπως συμπεριφέρονται. Τα παιδιά όμως θέλουν να διαφοροποιηθούν από τους γονείς τους. Και με την πρώτη ευκαιρία θέλουν να αντιδράσουν. Να κάνουν κάτι. Και κάτω από ορισμένες συνθήκες θα σπάσουν και βιτρίνες. Γιατί το σύστημα αξιών που τους «διδάσκουμε», διαπιστώνουν ότι είναι ψεύτικο. Και θέλουν να το χτυπήσουν, να το πολεμήσουν. Βεβαίως στην πραγματικότητα σπάζοντας βιτρίνες δεν χτυπάνε το σύστημα. Αντίθετα το «σύστημα» θα πάρει αυτή την ενέργεια, θα φιάξει το μύθο του «κουκουλοφόρου» για να φοβίσει τους «νυκοκυραίους», θα ενισχύσει το σύστημα καταστολής, θα περιορίσει τη δημοκρατία. Όμως αυτό δεν μπορεί να το δει ο νέος των 14 και 15 χρονών. Αυτός θεωρεί ότι όταν τα βάζει με τους «μπάτσους» ή όταν σπάει βιτρίνες, πολεμάει το σύστημα, που «πίνει» το αίμα του πατέρα του, που δεν του δίνει ευκαιρίες, που τον περιορίζει. Και βλέπει αυτό γιατί δεν υπάρχει κάτι άλλο. Τα κόμματα στον ένα ή στον άλλο βαθμό έχουν μείνει στάσιμα εδώ και δεκαετίες, έχουν μετατραπεί σε γραφειοκρατικές καρικατούρες. Οι μηχανισμοί τους έχουν βολευτεί, είτε στον κρατικό μηχανισμό είτε στις κρατικές ενισχύσεις. Τα μαζικά όργανα, από τη ΓΣΕΕ έως τον τελευταίο πολιτιστικό σύλλογο, έχουν μετατραπεί σε κομματικές σφραγίδες. Μιλάνε μια ξύλινη γλώσσα, ο πολιτικός τους λόγος δεν γίνεται κατανοητός από τους νέους. Αναλώνονται σε έναν άγονο ανταγωνισμό μεταξύ τους, χωρίς να εμπνέουν και να δίνουν κάποια πειστική προοπτική στη νέα γενιά. Ο πνευματικός μας κόσμος φαίνεται «κουρασμένος», έχει χάσει την έμπνευσή του, έχει βουλιάξει στους αναπαυτικούς καναπέδες της προσοδοφόρας μεταπολίτευσης.
Οι «κουκουλοφόροι» θα αυξάνονται και θα πληθύνονται, όσο το κοινωνικό σύστημα δεν δίνει λύσεις στα προβλήματα και στα αδιέξοδα των νέων και όσο το πολιτικό σύστημα δεν δίνει πραγματικό όραμα και προοπτική.

10-12-2008
Κώστας Χαϊνάς

Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2008

Τελικά σε ποιο τόπο ζούμε ;

Παρακολουθώντας κάποιος αυτές τις μέρες την επικαιρότητα της πόλης μας (Χαλκίδα), μέσα στην μπόχα του βατοπεδίου, στην καλύτερη περίπτωση θα μελαγχολήσει.
Αναρωτιέται κανείς : Γιατί πάντα τρέχουμε εκ των υστέρων ως κοινωνία να προλάβουμε δυσμενείς εξελίξεις για τον τόπο μας ;
Και ασφαλώς δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα γεγονότα με ψυχολογικούς όρους, αφού όλα τα δημόσια θέματα είναι πολιτικά και στη βάση συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών είχαμε και έχουμε δυσμενείς εξελίξεις.

1. Η υπόθεση ΔΑΡΙΓΚ είναι ξανά στην επικαιρότητα έχοντας μια δυσμενή εξέλιξη, αφού ο εισηγητής του Ε’ τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας στο θέμα της έκτασης των 54 στρεμμάτων δεν φαίνεται να συντάσσεται με τις ενστάσεις των φορέων της πόλης για επαναφορά του προηγούμενου καθεστώτος, ώστε να αποφευχθεί η οικοπεδοποίηση μιας περιοχής που χρειάζεται ανάσα ζωής όπως αυτή της περιοχής «ΔΑΡΙΓΚ». Ομως ας δούμε τα πράγματα με μια λογική σειρά. Την περίοδο 1999-2000 κάποιοι κύριοι, γνωστοί στους εργαζόμενους της ΔΑΡΙΓΚ αφού τους χρωστάνε κάποια εκατομύρια δεδουλευμένα, αγοράζουν την πλειοψηφία των μετοχών της εταιρίας η οποία ήδη είχε αρχίσει να έχει προβλήματα. Από την πρώτη στιγμή φαίνεται ότι οι κύριοι αυτοί δεν είχαν κανένα προσανατολισμό στην ανάπτυξη της επιχείρησης, (μιλούσαν μάλιστα για αποπροσανατολισμό για μετεγκατάστασή της στην Ριτσώνα!), αντίθετα με την δραστηριοποίηση της θυγατρικής τους «ΑΚΙΝΗΤΑ ΑΕ», ήταν ηλίου φαεινότερο ότι εκείνο που τους ενδιέφερε ήταν το ακίνητο των 54 στρεμμάτων. Δεν άργησαν να φανούν οι επιδιώξεις τους. Το 1999-2000, με αποφάσεις της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Εύβοιας και του Δημοτικού Συμβουλίου Χαλκίδας (!!!) αποχαρακτηρίζεται η έκταση των 54 στρεμμάτων, από χώρο κοινωφελών χρήσεων που προβλεπόταν στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο με συντελεστή δόμησης 0.6, σε οικιστικό χώρο με συντελεστή 1.8 !!! Δηλαδή στο χώρο αυτό μπορεί κάποιος να οικοδομήσει 97.200 τ.μ. σε οικοδομικά τερατουργήματα. (Βλέπε π.χ. ΚΤΕΛ που κάποιοι εκπρόσωποί μας πρότειναν να ολοκληρωθεί το έκτρωμα με κρατική επιχορήγηση! Εγώ προτείνω να επιχορηγηθεί η κατεδάφισή του). Βέβαια στη πορεία η «φούσκα» του χρηματιστηρίου και κάποιες άλλες εξελίξεις δεν τους επέτρεψαν ακόμα να προχωρήσουν στα σχέδιά τους αφού εκκρεμεί και στο Συμβούλιο Επικρατείας η ένσταση των φορέων της πόλης. Όμως κάθε καλόπιστος πολίτης αναρωτιέται, γιατί αφήσαμε ως κοινωνία τις εξελίξεις να οδηγηθούν στο σημείο αυτό ; Γιατί οι τότε εκπρόσωποι της πόλης και του Νομού, που όλοι τους συνεχίζουν να διαχειρίζονται τις τύχες της, από διάφορες θέσεις δεν μας λένε, γιατί πήραν αυτές τις αποφάσεις ; Και σε τελευταία ανάλυση εμείς ως κοινωνία γιατί συνεχίζουμε να τους εκλέγουμε στις κορυφαίες θέσεις του πολιτικού συστήματος στην αυτοδιοίκηση, είτε στην κεντρική πολιτική σκηνή ; Όμως έστω και σήμερα, ας κάνουμε κάτι για το θέμα και να μην περιμένουμε άπρακτοι και αμήχανοι την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Προτείνουμε στη δημοτική αρχή να καλέσει όλους τους εκπρσώπους του Νομού (Βουλευτές, Πολιτικά Κόμματα, Νομαρχία, Φορείς κ.λ.π.) σε μια ανοικτή συνεδρίαση, όπου θα αποφασίσουμε ένα μεγάλο συλαλλητήριο των πολιτών της Χαλκίδας στον χώρο του εργοστασίου, διατρανώνοντας την θέληση της πόλης για την αποτροπή της τσιμεντοποίησης. Και να αποφασιστούν από κοινού οι σωστές νομικές κινήσεις και οι απαραίτητες προετοιμασίες για μια ευμενή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
2. Η υπόθεση της Πανεπιστημιακής Σχολής είναι ένα άλλο παράδειγμα της προχειρότητας και της έλλειψης σοβαρότητας στην διαχείριση των διαφόρων θεμάτων, από τους εκλεγμένους εκπρόσωπους του Νομού μας. Έχουμε τις τελευταίες εβδομάδες μια εξελισσόμενη αντιπαράθεση για το ποιος φταίει για την ματαίωση της ίδρυσης πανεπιστημιακής σχολής στην Χαλκίδα. Και αν είναι σωστή η πληροφορία, ματαιώθηκε γιατί οι φορείς της πόλης δεν πρότειναν κατάλληλο χώρο για την φιλοξενία της σχολής. Το θέμα πήρε τραγελαφικές διαστάσεις μετά την τελευταία επίσκεψη του Υπουργού Παιδείας στην πόλη μας. Βγαίνουν στην σειρά βουλευτές, δήμαρχοι, νομάρχες και προτείνουν δημόσια (να μην τους κατηγορήσουν ότι δεν έχουν και προτάσεις!), για χώρο φιλοξενίας της σχολής, το «Κόκκινο Σπίτι», το «Σπίτι με τα Αγάλματα», τον «Δημόκριτο», το π. «Γεωργιάδη» ! (Μάλλον ακατάλληλοι χώροι για παρόμοια χρήση για τον κοινό νου). Και αναρωτιέται κανείς, τόσα χρόνια που συζητάνε όλοι αυτοί οι αρμόδιοι για την σχολή δεν μπόρεσαν μα συναντηθούν μια φορά και να συζητήσουν που μπορούσε να γίνει αυτή η σχολή ; Όμως το θέμα αναδεικνύει ένα πολύ σοβαρότερο θέμα. Την προχειρότητα και αναποτελεσματικότητα της διαχείρισης παρόμοιων θεμάτων από τους εκπροσώπους μας. Κατ’αρχήν δεν έγινε ποτέ κάποια διαβούλευση για την αναγκαιότητα και το αντικείμενο της ίδρυσης μιας πανεπιστημιακής σχολής στη Χαλκίδα. Κάποια στιγμή αποφασίσθηκε, - μάλλον λόγω της συγκυρίας η Εύβοια να έχει υφυπουργό τουρισμού και όχι για κάποιον άλλον τεκμηριωμένο λόγο -, η ίδρυση Πανεπιστημιακής Σχολής τουριστικών σπουδών. Όμως ερωτήματα όπως, γιατί τουριστική σχολή, που μπορεί να γίνει αυτή η σχολή, πως θα γίνει αυτή η σχολή και μια σειρά παρεμφερή ερωτήματα δεν απαντήθηκαν γιατί δεν απασχόλησαν κανένα. Κανένας δεν ξέρει αν υπήρχε κάποιος εκπρόσωπος του νομού στον οποίο είχε ανατεθεί να διαχειριστεί το θέμα. Όμως έστω και σήμερα ας πάρει κάποια πρωτοβουλία η Νομαρχία είτε ο Δήμος Χαλκίδας και να κάνει τις σωστές κινήσεις και να μην αναλώνονται σε εντυπωσιασμούς για το ποιος φταίει για την ακύρωσή της.
3. Το θέμα του ΟΣΕ επίσης είναι ενδεικτικό για την καθυστερημένη αντίδραση της κοινωνίας μας για μείζονα θέματα που σημαδεύουν την πόλη μας και το μέλλον της. Και αν δεν υπήρχαν κάποιοι πολίτες ή φορείς να ταράξουν τα νερά της παθητικότητάς μας, ίσως και στο θέμα αυτό, οι αρμόδιοι να έβγαζαν την ουρά τους απ’έξω, όπως κάνανε και στο συγκεκριμένο θέμα μέχρι πρόσφατα. Είμαστε μπροστά σε μια επιχείρηση μετατροπής του ιστορικού χώρου του ΟΣΕ σε νέα τραπεζοκαθίσματα και κέντρα διασκέδασης. Όμως η πόλης μας δεν έχει ανάγκη μιας ακόμη πολυτελούς καφετέριας που θα αποφέρει κάποια λίγα ευρώ στον ΟΣΕ. Ο χώρος αυτός ασφαλώς ανήκει στον ΟΣΕ και κανένας δεν αμφισβητεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Όμως ο ΟΣΕ είναι μια 100% δημόσια επιχείρηση και ο χώρος αυτός του παραχωρήθηκε από το Κράτος (δηλαδή από την κοινωνία) για να τον αξιοποιήσει για τις λειτουργικές του ανάγκες. Εφόσον σήμερα ο ΟΣΕ αναβαθμίζεται με τον προαστιακό (αν και αυτός έγινε «μισερός» με τη μονή γραμμή) και θεωρεί ότι «περισσεύει» χώρος, να καλέσει τον Δήμο και τους άλλους εκπροσώπους της πόλης και από κοινού να βρεθούν οι καλύτερες λύσεις για την αξιοποίηση του χώρου, όπως πράσινο, χώροι περιπάτου, να φιλοξενήσει πιθανώς κάποιο μουσείο του σιδηρόδρομου και άλλες ήπιες παρεμβάσεις που δεν θα αλλοιώνουν όμως το χαρακτήρα του χώρου.

Με την αναφορά αυτών των τριών περιπτώσεων ασφαλώς δεν εξαντλούμε το μέγεθος του προβλήματος που συνδέεται με δύο παράγοντες που μας ταλανίζουν ως κοινωνία πολλά χρόνια τώρα. Την ανεπάρκεια των πολιτικών μας εκπροσώπων από τη μια μεριά και την δική μας παθητικότητα ως κοινωνία και ως πολίτες από την άλλη. Θέλουμε να αλλάξει κάτι σ’αυτούς τους δύο παράγοντες ; Προσωπικά δεν έχω απαντήσεις...


Χαλκίδα 5 Δεκεμβρίου 2008

Κώστας Χαϊνάς

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2008

Σκέψεις για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας : Είναι η απάντηση στο ενεργειακό πρόβλημα και στην καύση των στερεών καυσίμων ;

Αφορμή για τις σκέψεις που ακολουθούν μου έδωσε κάποια συζήτηση με έναν φίλο για τα αιολικά πάρκα και γενικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και ποια μπορεί να είναι η θέση ενός συνειδητοποιημένου ενεργού πολίτη που σκέπτεται παγκόσμια και δρα τοπικά για τη σωτηρία του κοινού μας σπιτιού, του πλανήτη μας.
Τι προτείνουν όσοι αντιτίθενται στα στερεά καύσιμα (λιθάνθρακα κ.λ.π.) για την αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος της χώρας ; Δεν θα ανάβουμε τα κλιματιστικά το καλοκαίρι με τις θερμοκρασίες Αφρικής που πλέον καθιερώνονται στη χώρα μας ; Ή θα κλείσουμε τα εργοστάσια για να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ; Τα ερωτήματα είναι πραγματικά και χρειάζεται ρεαλιστική προσέγγιση και όχι ευχολόγια.
Ας δεχθούμε μια βασική υπόθεση για να συνεννοηθούμε. Την υπόθεση ότι έχουμε πρόβλημα με το περιβάλλον ως πλανήτης και πρέπει να δεχθούμε τουλάχιστον τις δεσμεύσεις του Κιότο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει αναλάβει η χώρα μας.
Οι υποστηρικτές του λιθάνθρακα λένε ότι η χρήση του στο ενεργειακό μίγμα της χώρας είναι απαραίτητη για να αποφύγουμε μια κατάρρευση του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ταυτόχρονα μπορούμε να είμαστε συνεπείς με τις υποχρεώσεις μας για τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Ταυτόχρονα λένε ναι – στα λόγια – στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αλλά σημειώνουν ότι επειδή δεν μπορούν να σηκώσουν ούτε μακροπρόθεσμα το κύριο βάρος της ηλεκτρπαραγωγής, χρειαζόμαστε τα στερεά καύσιμα δηλαδή το λιθάνθρακα.
Οι πολέμιοι του λιθάνθρακα λέμε ότι η χρήση του λιθάνθρακα στο ενεργειακό μίγμα της χώρας θα αυξήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα επιδεινώσει την περιβαλλοντική κατάσταση της χώρας και τελικά δεν θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε ως χώρα τις διεθνείς δεσμεύσεις για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου. Ταυτόχρονα λέμε ότι πρέπει να ενισχυθούν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες ώστε προοπτικά να καταστούν ο κύριος παράγοντας της ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα μας.
Όσον αφορά την αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου από την χρήση του λιθάνθρακα, μια μονάδα σαν αυτή που σχεδιάζουν να κάνουν στο Αλιβέρι, των 800 MW, ακόμα και με τα πιο σύγχρονα συστήματα αντιρύπανσης και με τις υψηλότερες αποδόσεις θα προσθέτει κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα 3.5 χιλιάδες τόνους οξειδίων το αζώτου, 2.5 χιλιάδες τόνους διοξειδίου του θείου, 336 τόνους αιωρούμενων σωματιδίων, 4.5 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Φαντάζεστε τι θα γίνει από τις οκτώ σχεδιαζόμενες μονάδες λιθάνθρακα ; Ας μην αναφέρουμε άλλα νούμερα για την οικονομία του σημειώματος και να πούμε για το επιχείρημα των υποστηρικτών του λιθάνθρακα, για την χρήση νέων τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα στη γη. Τεχνολογία η οποία βέβαια θα είναι διαθέσιμη το 2030, δηλαδή πολύ αργά για τη χώρα μας και τις δεσμεύσεις της για το 2020. Ας υποθέσουμε όμως ότι τεχνολογικά μπορούμε να επιτύχουμε κάποια στιγμή την δέσμευση και την αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα στη γη, γιατί και η εφικτότητα αυτής της τεχνολογίας, αμφιβητείται έντονα από πολλούς επιστήμονες και ήδη αρκετοί παραγωγοί ενέργειας έχουν παραιτηθεί από τις συγκεκριμένες έρευνες. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι μπορούμε αλήθεια να υιοθετήσουμε μια τέτοια πολιτική χωρίς κανένα πρόβλημα ; Θα αποθηκεύουμε εκαταμύρρια τόννους διοξείδιο του άνθρακα στα έγκατα της γης για πόσο ; Τι θα γίνει σε πενήντα, σε εκατό σε χίλια χρόνια ; Και αν γίνει κάποια ατύχημα ; Και αν απελευθερωθούν για κάποια σοβαρή αιτία π.χ. σεισμός, τέτοιες μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, μπορούμε να συνηδειτοποιήσουμε τις συνέπειες. Θα αναφέρω μόνο ένα παρόμοιο περιστατικό που έχει καταγραφεί. Το 1986 στο Καμερούν πέθαναν 1700 άνθρωποι και χιλιάδες βοοειδή σε απόσταση 25 χιλιομέτρων, όταν μετά από μια έκρηξη ενός ηφαιστείου απελευθερώθηκαν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που είχαν συγκεντρωθεί στο βυθό μιας λίμνης. (Περισσότερα στην διεύθυνση, www.greenpeace.org/greece/press/118523/ccs).
Πρωταρχικό όμως θέμα στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας είναι η εξοικονόμηση της ενέργειας. Ενα θέμα που αφορά όλους μας. Από τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς έως τον τελευταίο πολίτη αυτής της χώρας. Στο θέμα αυτό χρειάζεται να γίνει μια πραγματική επανάσταση. Ξεκινώντας από την οικογένεια και το σχολείο, στο φιλικό μας περιβάλλον, στην αξιοποίηση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και μια σειρά άλλα μέτρα που έχουν προτείνει έγκυρες μελέτες για την εξοικονόμιση της ενέργειας, στα δίκτυα μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, στις απώλειες ενέργειας στις μονάδες παραγωγής κ.λ.π. Σε ατομικό επίπεδο ο κάθε πολίτης παίρνοντας απλά μέτρα, όπως τους λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας, την φειδωλή χρήση των φωταγωγήσεων των σπιτιών μας και τον περιορισμό κάθε ενεργοβόρας δραστηριότητας με ελάχιστο ώφελος. Αυτά μπορούν να γίνουν με ένα απλό κλικ στις καθημερινές μας συνήθειες.
Από την πλευρά της πολιτείας χρειάζονται συγκεκριμένες πολιτικές που θα ενισχύσουν την εξοικονόμηση της ενέργειας, όπως κίνητρα για τις ενενδύσεις που θα χρειαστούν να γίνουν σε μεγάλα ενεργοβόρα κτιριακά συγκροτήματα, ως και μέτρα θεσμικού χαρακτήρα για τις νέες οικοδομές.
Ως δεύτερο στοιχείο της ενεργειακής μεταρρύθμισης είναι η αποφασιστική εισαγωγή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, ώστε προοπτικά να αποτελέσουν τον βασικό παράγοντα της ηλεκτροπαραγωγής. Στην μεταβατική φάση από την απεξάρτηση από τα στερεά καύσιμα προς τις ΑΠΕ, θα χρειαστεί να αξιοποιηθεί το φυσικό αέριο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι μονάδες φυσικού αερίου είναι η απάντηση στον λιθάνθρακα, επειδή είναι κατά ένα ποσοστό λιγότερο ρυπογόνες από τον λιθάνθρακα.
Όμως η μέχρι σήμερα εμπειρία των πολιτών από την εγκατάσταση αιολικών πάρκων (ανεμογεννητριών) κάθε άλλο παρά θετικά συναισθήματα δημιουργεί. Η εσπευσμένη και άναρχη εγκατάστασή τους χωρίς καμιά ουσιαστική μελέτη για την χωροθέτησή τους, χωρίς καμιά διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών, έχει δημιουργήσει ένα αρνητικό προηγούμενο που καθιστά επιφυλακτικές τις τοπικές κοινωνίες απέναντι στις ΑΠΕ.
Θέματα πολύ σοβαρά που όμως δεν αναιρούν την αξία των ΑΠΕ και την αξιοποίησή τους στην ηλεκτροπαραγωγή της χώρας μας.
Απαιτούνται όμως νέα μέτρα και νέες πολιτικές. Μελέτες που θα εκπονηθούν και θα αξιολογήσουν τις περιοχές εγκατάστασης των αιολικών πάρκων και των φωτοβολταϊκών συστημάτων, θα καθορίζουν τα πλαίσια και τους όρους της εγκατάστασής τους, με βασικές αρχές την βιωσιμότητα και την αειφορία. Που θα προβλέπουν την βέλτιστη προσαρμογή τους στο φυσικό τοπίο και δεν θα το παραποιούν, όπως για παράδειγμα κάνουν ίσως αυτές οι τερατώδεις ανεμογεννήτριες που έχουν εγκατασταθεί σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου και δεν έχουν τελικά καμιά σχέση με το αιγαιοπελαγίτικο τοπίο. Και κυρίως διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες. Εδώ ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης και των δύο βαθμών είναι καθοριστικός, αφού από τα δημοτικά και νομαρχιακά συμβούλια εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι εγκατάστασης αιολικών πάρκων και φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Αυτά τα σοβαρά θέματα όμως δεν ακυρώνουν και δεν μπορούν να μας οδηγήσουν να απορρίψουμε τις ΑΠΕ. Είναι σαν απορρίπτουμε την παραγωγή ζεστού νερού από τους ηλιακούς συλλέκτες του σπιτιού μας. Αντίθετα θα έλεγα. Χρειάζεται με τους όρους που προδιέγραψα, να δωθεί η δυνατότητα σε όλους μας να παράγουμε στο σπίτι μας την ενέργεια που χρειαζόμαστε. Ναι να δοθούν κίνητρα και ο καθένας μας να τοποθετήσει ένα μικρό φωτοβολταϊκό σύστημα στο σπίτι του και να παράγει το ρεύμα που χρειάζεται. Και γιατί όχι, η τοπική αυτοδιοίκηση, οι συνεταιρισμοί που έχουν στην κατοχή τους τεράστιες εκτάσεις οι οποίες δεν αξιοποιούνται για αγροτικές εκμεταλλεύσεις, να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα – με τους όρους όμως που προδιαγράψαμε – παραγωγής ενέργειας και να τροφοδοτούν το εθνικό δίκτυο διανομής. Ένα σύστημα πολυπολικό, πολυκεντρικό, καταμερισμένο σε όλη την επικράτεια είναι το σφαλέστερο και πιο αποκεντρωμένο σύστημα που μπορεί να διασφαλίσει την ενεργειακή επάρκεια της χώρας τα επόμενα χρόνια. Αυτά σε συνδυαμό και με τις υπόλοιπες μερφές παραγωγής ενέργειας (γαιωθερμία, κυματική ενέργεια, μικρά υδρουλεκτρικά, βιομάζα κ.ά.) για τις επόμενες δεκαετίες, με συνεχή μείωση των στερεών καυσίμων από το ενεργειακό μίγμα, είναι οι προϋποθέσεις για την επίτευξη των δεσμέυσεων της χώρας μας και την βιωσιμότητα του πλανήτη μας.

Χαλκίδα 31-10-2008
Κώστας Χαϊνάς

Κυριακή 29 Ιουνίου 2008

Σκέψεις με αφορμή το ΕΣΠΑ και το μέλλον της Χαλκίδας

Συζητάμε αυτή την περίοδο το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 και κάνουμε μια προσπάθεια να το εξειδικεύσουμε για την πόλη μας, την Χαλκίδα. Βέβαια αυτή η συζήτηση έπρεπε να είχε γίνει την περίοδο 2004 – 2007 όταν σχεδιαζόταν το πλαίσιο αυτό αλλά δυστυχώς στη χώρα μας όλα τα μεγάλα θέματα τα βλέπουμε αργά και ετεροχρονισμένα. Τέλος πάντων, έστω και έτσι μια δημόσια διαβούλευση των θεσμικών φορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης με τους πολίτες είναι μια θετική διαδικασία και κάτι θετικό θα προσφέρει στον τόπο μας.
Η Χαλκίδα είναι μια «μπερδεμένη» πόλη σήμερα και δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει, όσον αφορά την οικονομική της ταυτότητα. Δύσκολα μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε ως τουριστική πόλη με το τσιμεντάδικο σήμα κατατεθέν και τις χημικές βιομηχανίες στην είσοδό της. Από την άλλη βεβαίως μια σειρά βιομηχανίες της πόλης (ΔΑΡΙΓΚ, ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΑΤΡΑΪΚΗ κ.ά.) έχουν εδώ και χρόνια σταματήσει τη δραστηριότητά τους και ταυτόχρονα έχουν αναπτυχθεί νέες δραστηριότητες στους τομείς των υπηρεσιών, του εμπορίου και και του τουρισμού. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είμαστε σε μια μεταβατική περίοδο για την πόλη της Χαλκίδας, που προσπαθεί να αποσαφηνίσει τον οικονομικό της χαρακτήρα. Η διαδικασία αυτή γίνεται κυρίως με τον αυτομαστισμό της αγοράς, παρά με την υλοποίηση κάποιων πολιτικών οι οποίες είναι ενταγμένες σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο για την πόλη μας και για το νομό μας. Τέτοιο είναι αλήθεια ότι δεν είχαμε ποτέ. Οι άρχοντες του τόπου μας και οι κατέχοντες τα θεσμικά όργανα εξουσίας διαχρονικά περισσότερο ενδιαφερόντουσαν για την διαιώνιση της εξουσίας τους. Γιαυτό και σήμερα διαπιστώνουμε τόσα μεγάλα ελλείμματα σε όλους τους τομείς και κυρίως στην έλλειψη υποδομών σε όλα τα επίπεδα. Δεν είναι τυχαίο ότι η πόλη μας δεν έχει μια αίθουσα εκδηλώσεων της προκοπής. Κάθε μορφής εκδήλωση τη φιλοξενεί το θέατρο «ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ» στο οποίο πάνω από μια ώρα δεν μπορείς να καθήσεις αν θέλεις να μην πάθει κάτι η σπονδηλική σου στήλη. Τέλος πάντων θα πει κάποιος, δεν είναι ώρα για γκρίνιες, τώρα τι κάνουμε;
Ναι είναι αλήθεια σημασία έχει να δούμε τώρα τι κάνουμε. Ο Δήμαρχος Χαλκίδας και οι συνεργάτες του, έκαναν μια προσπάθεια να εξειδικεύσουν τις δράσεις που θεωρούν σημαντικές για τα επόμενα χρόνια για την Χαλκίδα και τις παρουσίασε στους φορείς της πόλης και στους πολίτες, ζητώντας τις προτάσεις, την κρτιτική τους, τις παρατηρήσεις τους. Αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε συνοπτικά στο σημείωμά μας, διατυπώνοντας κάποιες σκέψεις χωρίς να σημαίνει ότι διεκδικούμε την απόλυτη αλήθεια.
Η Χαλκίδα πλέον δεν είναι μια πόλη των 50.000 κατοίκων. Η ευρύτερη περιοχή από το Μεσσάπιο έως το Ληλάντιο, την Ανθηδόνα και την Αυλίδα, μια περιοχή των 120.000 κτοίκων αποτελεί μια ενιαία οικονομικά γεωγραφική περιοχή την οποία πρέπει να την δούμε σε ένα μακροπρόθεσμο ορίζοντα ενιαία. Τα θέματα για τα οποία θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε και μάλιστα πιεστικά στο μέλλον έχουν να κάνουν με τον χωροταξικό σχεδιασμό αυτής της περιοχής και τον καθορισμό των χρήσεων γης, την αντιμετώπιση του προβλήματος του πόσιμου νερού, την διάθεση των αστικών υγρών και στερεών αποβλήτων και απορριμάτων μέσα από ολοκληρωμένα συστήματα ανακύκλωσης. Όλα τα στοιχεία λένε ότι η περιοχή τα επόμενα χρόνια θα υποδεχθεί χιλιάδες νέους κατοίκους πρώτης και δεύτερης κατοικίας. Που θα κτίσουν τα σπίτια τους αυτές οι χιλιάδες των ανθρώπων ; Τι νερό θα πιούν ; Σε ποιες αποχετεύσεις θα διοχετεύσουν τα λύμματά τους ; Τι δρόμους θα χρησιμοποιούν ; Σε τι σχολεία θα πάνε τα παιδιά τους και σε ποιες πλατείες θα παίζουν ; Τι πράσινο και τι ελεύθερους χώρους θα έχουν στην διάθεσή τους ; Αρνητικά παραδείγματα τέτοιας ανάπτυξης έχουμε αρκετά. Μια ματιά στην περιοχή της έξω παναγίτσας, των δύο δέντρων, της Κανήθου, της Δροσιάς και αλλού, θα μας βοηθήσουν να δούμε πως θα μετατραπούν περιοχές όπως η Ανθηδόνα, το Ληλάντιο και η Αυλίδα στο μέλλον εάν δεν παρθούν μέτρα σήμερα και δεν χαραχθούν πολιτικές υποδομών.
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης μακροπρόθεσμα πρέπει να αντιμετωπισθεί μέ την υλοποίηση αποφασιστικών πολιτικών. Πεζοδρόμηση όλου του εμπορικού κέντρου της πόλης. Δημιουργία νέων αστικών ζεύξεων στο στενό. Καθιέρωση θαλάσσιων πλωτών μέσων (βάρκες) σύνδεσης της Κανήθου με την πόλη σε πολλά σημεία του κόλπου. Δημιουργία περιφερειακών σταθμών πάρκινγκ και ένταξη περισσότερων και συχνότερων δρομολογίων μικρών λεωφορείων τα οποία θα κινούνται σε όλη τη πόλη και θα λειτουργούν αποτρεπτικά στην χρήση του αυτοκινήτου. Δημιουργία λωρίδων λυκλοφορίας για ποδηλάτες για την ενίσχυση της χρήσης του ποδήλατου μέσα στην πόλη.
Η μεταφορά των φυλακών της Χαλκίδας έξω από την πόλη, σε συνδυασμό με την απόδοση του στρατοπέδου πεζοναυτών στον Δήμο, θα αποδώσει στους κατοίκους μιας πυκνοδομημένης περιοχής όπως η Νεάπολη, δύο μεγάλους πνεύμονες πρασίνου και ελεύθερων χώρων.
Η μεταφορά του εμπορικού λιμανιού της Χαλκίδας στην περιοχή των Ναυπηγείων και η αξιοποίηση των χώρων του, σε συνδυαμό με την μελλοντική απομάκρυνση και της Σχολής Πεζικού και την απόδοση των χώρων της και των κτιρίων της στον Δήμο, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ενοποίησης όλης της παραλιακής ζώνης της πόλης από τον βούρκο έως την λιανή άμμο και την δημιουργία ενός μεγάλου χώρου περιπάτου στα πιο όμορφα σημεία της πόλης.
Η δημιουργία της παραλιακής ζώνης περιπάτου στην πόλη από τον βούρκο έως τη λιανή άμμο, προϋποθέτει ότι ο Δήμος θα ανακτήσει την κυριαρχία του στους χώρους αυτούς από το Λιμενικό Ταμείο και δεν θα ανανεώσει τις συμβάσεις με τους ιδιώτες που εκμεταλεύονται σημαντικά σημεία αυτών των περιοχών (Mostar, Stavento, POLO κ.λ.π) προειδοποιώντας τους έγκαιρα.

Τα πέντε αυτά σημεία που θίξαμε αποτελούν κάποιους βασικούς άξονες πολιτικής για τα επόμενα χρόνια για την Χαλκίδα. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε περισσότερα. Δεν ήταν ο στόχος του σημειώματος να κάνει κάποια καταγραφή των προβλημάτων της πόλης. Απλά θέλει να θίξει κάποια θέματα κλειδιά για το μέλλον της πόλης. Η παραπέρα επεξεργασία τους και η υλοποίηση αυτών των πολιτικών πιστεύουμε ότι θα αλλάξει την εικόνα της πόλης. Χρειάζεται όμως πολύ δουλειά για να εξειδικευτούν τα θέματα αυτά και να γίνουν πολιτικές, να εξευρεθούν οι οικονομικοί πόροι και προπαντός η κοινωνία και οι πολίτες να είναι συμμέτοχοι και πρωταγωνιστές στην υλοποίηση αυτών των πολιτικών. Και να μην γελιόμαστε. Θα υπάρξουν συγκρούσεις. Γιατί τα συμφέροντα είναι μεγάλα. Αλλά δεν μπορούμε να κτίζουμε το μέλλον αυτής της πόλης κάνοντας τον διαιτητή. Πρέπει να συγκρουστούμε. Δεν μπορούμε να αφήνουμε αβασάνιστα κάποιους καταστηματάρχες να επεκτείνουν τα μαγαζιά τους στην παραλία με πλαστικές προεκτάσεις. Δεν μπορούμε να αφήνουμε κάποιους να καταταπατούν δημόσιους χώρους, χώρους πλατειών και πρασίνου και να εγκαθιστούν παράνομες επιχειρήσεις. Δεν μπορούμε να αφήνουμε κάποιους που παίρνουν άδειες περιπτέρου να εγκαθιστούν μέσα στους δρόμους ολόκληρα super market. Και για να μιλήσουμε για την κοινωνική συνυπευθυνότητα για κάποια πράγματα που έγιναν ή έχουν αποφασισθεί να γίνουν. Δεν μπορεί η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση να υλοποιεί το διοικητήριό της σε έναν βασικό άξονα εισόδου της πόλης ενώ ο μελετητής έχει υποδείξει άλλο σημείο εκτός του βασικού κορμού της πόλης. Δεν μπορεί το Εμπορικό Επιμελητήριο της Εύβοιας να θέλει να κάνει ένα εμπορικό τερατούργημα από μπετό στο «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ» αδιαφορώντας για τους κατοίκους της περιοχής που δεν έχουν μια πλατεία ή έναν ελεύθερο χώρο. Δεν μπορεί το ΚΤΕΛ να δημιουργεί το νέο σταθμό σε μια περιοχή κορεσμένη κυκλοφοριακά αδιαφορώντας για τα τεράστια κυκλοφοριακά προβλήματα που δημιούργησε. Δεν μπορούμε εμείς ως πολίτες από τη μια να απαιτούμε από τους υπεύθυνους της πόλης οτιδήποτε και ταυτόχρονα να αδιαφορούμε για την ανακύκλωση και να συνεχίζουμε να ρίχνουμε τα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια μας στους ειδικούς κάδους της ανακύκλωσης.
Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν.
Το κύριο που χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε όλοι είτε ως πολίτες είτε ως υπέυθυνοι για την πόλη αυτή, είναι ότι τίποτα στην ιστορία δεν προχωρεί χωρίς μικρές και μεγάλες συγκρούσεις με κατεστημένες νοοτροπίες, με «μικρά» και μεγάλα συμφέροντα και με την «συντηρητικότητα» και την «βόλεψη» του ίδου μας του εαυτού.


Ιούνης 2008
Κώστας Χαϊνάς

Κυριακή 1 Ιουνίου 2008

Μια απάντηση στον κύριο Β. Κεδίκογλου για τον λιθάνθαρακα

(άρθρο του στη εφημερίδα «ΠΑΝΕΥΒΟΪΚΟ ΒΗΜΑ» στις 29-5-2008)

Επιτέλους βγήκε και ένας υπερασπιστής του λιθάνθρακα στην Εύβοια και είπε καθαρά τη γνώμη του. Ο κύριος Β. Κεδίκογλου π.υπουργός και βουλευτής. Γιατί υπάρχουν και άλλοι υπερασπιστές του, οι οποίοι δεν έχουν «τολμήσει» να βγούν φοβούμενοι το «πολιτικό κόστος». Από την άποψη αυτή χαιρετίζω την κατάθεση άποψης από την πλευρά του κ. Β. Κεδίκογλου (ανεξάρτητα αν διαφωνώ μ’αυτήν και θα προσπαθήσω να την αντικρούσω). Εκτιμώ ότι έτσι δημιουργούνται συνθήκες πραγματικού διαλόγου και μπορεί να ενημερωθεί ο κάθε πολίτης για τα επιχειρήματα της κάθε άποψης και να διαμορφώσει γνώμη.
Κατ’αρχήν συμφωνούμε μαζί του στην επισήμανση ότι μόνο μέσα από ένα δημοκρατικό και εξαντλητικό διάλογο με την κατάθεση όλων των απόψεων και την επιστημονική τους τεκμηρίωση, θα διαμορφώσει και ολοκληρωμένη άποψη ο κάθε πολίτης. Εάν στο θέμα αυτό υπήρξε έλλειμμα από την πλευρά των ιθυνόντων (τοπικοί είτε κρατικοί εκπρόσωποι) συμφωνούμε στην κριτική που ασκείται.
Όσον αφορά την ουσία του θέματος, η διαφωνία μας έχει δύο επίπεδα.
Το πρώτο επίπεδο αφορά την διαφωνία μας στην χρήση του λιθάνθρακα, ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ενέργειας στη χώρα μας.
Ποιά είναι τα επιχειρήματα του κ. Κεδίκογλου:
1. Μας λέει στο άρθρο του, ότι επικράτησε το σύνθημα «Δεν θέλουμε να γίνουμε Πτολεμαϊδα» και αναρωτιέται αν ρωτήθηκε ο Δήμος Πτολεμαϊδας. Ο ίδιος λέει ρώτησε τον Δήμο (!) και του απάντησε ως εξής στην ερώτηση αν έχουν ρύπανση : «...μας λένε ότι έχουμε ρύπανση, εμείς όμως δεν την βλέπουμε» (!!!). Αναρωτιώμαστε τι είδους απάντηση είναι αυτή του Δήμου Πτολεμαίδας. Συνεδρίασε το Δημοτικό Συμβούλιο και απάντησε στον κ. Κεδίκογλου ; Του απάντησε ο κ. Δήμαρχος Πτολεμαϊδας ; Κάποιος άλλος από τον Δήμο ; Δεν μας λέει ο κ. Κεδίκογλου. Ανεξάρτητα όμως απο την περίεργη αυτή απάντηση, το πανελλήνιο γνωρίζει ότι η περιοχή της Πτολεμαίδας, είναι από τις πιο επιβαρυμένες περιβαλλοντικά στη χώρα μας, αφού εκεί λειτουργούν δύο από τις πιο ρυπογόνες μονάδες της Ευρώπης, η μονάδα της ΔΕΗ του Αγίου Δημητρίου και της Καρδιάς. Εμείς καταθέτουμε μόνο κάποια ντοκουμέντα από την περιβαλλοντική κατάρευση της Πτολεμαίδας.
· «Απόφαση της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβούλιου της Ευρώπης (Resolucion CM/ResChS (2008/1Complaint No.30/2005 by the Marangopoulos Fountation for Human Rigt against Greece,adopted by the Committee Of Ministers on 16 January 2008 at the 1015 meeting of the Ministers Deputies) καταδικαστική για την Ελλάδα και την ΔΕΗ.
· Έκθεση από Επιθεώρηση Επιτροπής Περιβάλλοντος της Ελληνικής Βουλής 4.02.08 στην Περιοχή των Ορυχείων, αλλά και με την ειδική Συνεδρίαση της Επιτροπής 21.02.08
· Ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ 24.10.07, μετά από έλεγχο των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ, όσον αφορά στις αέριες εκπομπές ρύπων Ατμοηλεκτρικών Σταθμών, επέβαλλε πρόστιμο ύψους 1.000.000 ευρώ στη ΔΕΗ Α.Ε. το οποίο επιμερίζεται με 600.000 ευρώ, για τους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς Καρδιάς (200.000), Πτολεμαΐδας (150.000) και Αγίου Δημητρίου (250.000) του Ν. Κοζάνης διότι “Κατά τη διάρκεια του έτους 2006, σύμφωνα με τις μετρήσεις εκπομπής αιωρούμενων σωματιδίων, είχαν υπερβεί πολλές φορές το ημερήσιο όριο που είναι επιτρεπτό για την προστασία” του πληθυσμού .
· Έκθεση επιτροπής ελέγχου πορείας έργων αποκατάστασης των ορυχείων της ΔΕΗ Α.Ε. για το ορυχείο Πτολεμαίδας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τμήμα Περιβάλλοντος αρ.πρωτ. 987/8/02.08 – Κοζάνη». (Τα στοιχεία από την «Οικολογική και Κοινωνική Παρέμβαση Πτολεμαϊδας»).
Δεν έχει ακούσει τίποτα απ’αυτά ο κ. Β.Κεδίκογλου ; Τις μηνύσεις που έχουν κάνει κατά τις ΔΕΗ δήμοι της περιοχής τις έχει υπόψη του ; Πάντως στην πρόταση που κάνει για επίσκεψη στον Δήμο Πτολεμαϊδας συμφωνούμε απόλυτα. Του προτρέπουμε να πάει κατ’αρχήν ο ίδιος να δει από κοντά τη περιβαλλοντική κατάρρευση της περιοχής.
2. Μας λέει ο κ. Β.Κεδίκογλου ότι «...στο λιθάνθρακα καπνός δεν υπάρχει. Μόνο καυσαέρια υπάρχουν... και ότι επιβλαβή στοιχεία όπως το θειάφι ή το νίτρο δεσμεύονται και μεταφέρονται στην τέφρα, η οποία διοχετεύεται στις τσιμεντοβιομηχανίες...». Και μάλιστα προτείνει «...να εξελιχθεί σε χημικό συγκρότημα που να συλλαμβάνει όλα τα πτητικά στοιχεία της καύσης παράγοντας και άλλα προϊόντα όπως πίσσα, βενζόλιο, αρωματικά έλαια, ορυκτέλαια κ.λ.π.». Και καταλήγει λέγοντας ότι οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου από την εγκατάσταση της λιθανθρακικής μονάδας στο Μαντούδι θα είναι «...σταγόνα στον ωκεανό, άνευ σημασίας».
Με λίγα λόγια μας λέει ο κ. Β.Κεδίκογλου ότι ο λιθάνθρακας δεν μολύνει και αν μολύνει λίγο είναι σταγόνα στον ωκεανό. Παρα λίγο να μας πει ότι η μονάδες λιθάνθρακα δεν έχουν και καμινάδες!!! Τα στοιχεία όμως είναι αποστομωτικά. Ο λιθάνθρακας είναι η πιο ρυπογόνος πρώτη ύλη παραγωγής ενέργειας στον πλανήτη ακόμη και με τις πιο σύγχρονες πανάκριβες τεχνολογίες αντιρύπανσης, όπως η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα ή η τεχνολογία «ρευστοποιημένης κλίνης», που τόσο προβάλλεται από τα χείλη των κυβερνητικών ιθυνόντων. Από στοιχεία της καύσης του λιθάνθρακα σε μονάδες στις ΗΠΑ, το διοξείδιο του θείου (όχι το θειάφι που μας λέει ο κ. Β. Κεδίκογλου) προέρχεται κατά 2/3 από την καύση του λιθάνθρακα. Το διοξείδιο του θείου από μόνο του αλλά και με ενώσεις με άλλους ρύπους δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα. Εκτός από την όξινη βροχή, το διοξείδιο του θείου μπορεί να ενωθεί με οξείδια του αζώτου. Ασφαλώς υπάρχουν καμινάδες στις λιθανθρακικές μονάδες που εκπέμπουν 67 τοξικές ουσίες στον αέρα, όπως αρσενικό, βηρύλλιο, χρώμιο, μαγγάνιο, νικέλιο, υγράργυρος κ.ά. Αποδεδειγμένα 55 ουσίες απ’ αυτές επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος των παιδιών και οι 24 απ’ αυτές είναι καρκινογόνες. (Στοιχεία από http://www.kireas.org/ )
Το τελευταίο επιχείρημα του κ. Β.Κεδίκογλου ότι η ρύπανση από την μονάδα λιθάνθρακα στο Μαντούδι ή στο Αλιβέρι είναι σταγόνα στον ωκεανό, είναι εκ του πονηρού. Θυμίζει τα τεχνάσματα του ΥΠΕΧΩΔΕ που προσπάθησε να παραπλανήσει την αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ με το σύστημα καταγραφής των αερίων του θερμοκηπίου αλλά και γενικά θυμίζει τη διαχρονική συμπεριφορά της χώρας μας στις δεσμεύσεις που έχει είτε σε σχέση με την συνθήκη του Κιότο είτε στις αποφάσεις της ΕΕ για περιορισμό των ρύπων. Η γνωστή άποψη ότι οι άλλοι είναι κουτόφραγκοι και θα τους κοροϊδέψουμε στο τέλος. Στο τέλος βέβαια την πατάει η χώρα και οι πολίτες της.
3. Μας λέει τέλος ο κ.Β. Κεδίκογλου ότι έχουμε ανάγκη ενέργειας και «υποχρεούμεθα να την πάρουμε από καύση, είτε αρέσει είτε δεν αρέσει». Συμφωνούμε κ. Κεδίκογλου ότι έχουμε ανάγκη από ενέργεια ως χώρα και πρέπει να προγραμματίσουμε σύμφωνα με τις ανάγκες μας. Δεν έχετε ακούσει όμως καθόλου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ; Για τον ήλιο, τον αέρα, την θάλασσα, που τόσο πλούσια μας χάρισε η φύση δεν ξέρετε τίποτα ; Γιατί στο άρθρο σας δεν λέτε τίποτα γιαυτές τις πηγές ενέργειας. Γνωρίζετε ότι οι ΗΠΑ, προγραμματίζουν να αναπτύξουν τεράστια φωτοβολταϊκά πάρκα, που θα παράγουν έως το 2050 το 70% περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζονται (Scientific American ελληνική έκδοση 1ος/2008); Για να αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα από μια χώρα, με την μεγαλύτερη συμβολή στην παραγωγή των αερίων του θερμοκηπίου μαζί με την Κίνα και την Ινδία και βασική παραγωγός και καταναλωτής σήμερα του λιθάνθρακα. Για την εξοικονόμηση της ενέργειας γιατί δεν λέτε κάτι ; Γιατί τα δύο αυτά μεγάλα θέματα, δηλαδή η εξοικονόμηση της ενέργειας και η παραγωγή της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας λείπουν από τις πολιτικές όλων των κυβρνήσεων έως σήμερα. Γιατί να επιτρέπουμε να κατασκευάζονται αυτά τα ενεργοβόρα κτίρια – τέρατα ; Γιατί δεν ενισχύονται οι επενδύσεις ιδιωτών σε φωτοβολταϊκά συστήματα που θα έδιναν την απαραίτητη ενέργεια σε κάθε σπίτι και δεν θα χρειαζόμασταν κανένα σύστημα τηλεθέρμανσης από τις μονάδες λιθάνθρακα ; Τα ερωτήματα δεν έχουν τελειωμό.

Για το θέμα του Μαντουδίου ιδιαίτερα θα θέλαμε να σημειώσουμε κάτι, αφού ο κ. Β. Κεδίκογλου συμμετείχε ως πολιτικός (βουλευτής και Υπουργός) στην άσκηση των διαφόρων πολιτικών που εφαρμόστηκαν στην περιοχή μετά την μεταπολίτευση. Και γι αυτό δεν μας είπε τίποτα ο Κ. Β. Κεδίκογλου.
Οι πολίτες του Μαντουδίου κ. Κεδίκογλου, για πολλά χρόνια μετά την διακοπή των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, άκουγαν συνεχείς υποσχέσεις για άνοιγμα των μονάδων που κρατούσαν τον κόσμο σε μια κατάσταση αναμονής και αδράνειας, μοιράζοντας κάποια ψίχουλα, είτε με την μορφή επιδόματος ανεργίας, είτε με την μορφή κάποιου επιδόματος παρακολούθησης σεμιναρίων κατάρτισης. Βέβαια αρκετοί πήραν τον δρόμο της μετανάστευσης για την Χαλκίδα, την Αθήνα και αλλού. Και τα χρόνια περνούσαν. Και όσοι έμειναν στον τόπο τους συνηδειτοποιούσαν καθημερινά ότι έπρεπε να δουν τι θα κάνουν. Και ενώ είχαν αρχίσει να βλέπουν και άλλες δραστηριότητες, όπως γεωργία, μικρές βιοτεχνίες, τουρισμός, έρχεται η απόφαση για την μονάδα λιθάνθρακα, θεωρώντας το Μαντούδι «αδύνατο κρίκο». Όμως οι πολίτες του Μαντουδίου και όλης της περιοχής έδωσαν ένα μικρό μάθημα σε όλους. Και σ’αυτούς που τους υποτίμησαν και σ’αυτούς που τους κορόϊδευαν τόσα χρόνια. Με την καθολική συμμετοχή τους στο συλλαλητήριο της 21ης Μαρτίου στην πλατεία του Μαντουδίου είπαν ένα μεγάλο ΟΧΙ στην υποβάθμιση της ζωής τους.

31 Μαίου 2008
Κώστας Χαϊνάς
Μαθηματικός – Αναλυτής
Οικονομολόγος – Μελετητής
MSc Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
υπ. Διδάκτωρας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Σάββατο 24 Μαΐου 2008

Κάποιες σκέψεις για την Παιδεία

Κάποιες Σκέψεις για την Παιδεία

Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης για το θέμα των εκλογών των νέων διοικήσεων στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ της χώρας είδαμε διάφορα ευτράπελα να γίνονται στους χώρους των πανεπιστημίων, ως και κάλπες να απαγάγονται στο όνομα της δημοκρατίας!!!
Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πρόσφατα ψηφίσθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων κάποιο νομοθετικό πλαίσιο που αφορούσε κάποια μείζονα θέματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Κάποιος μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί στο σύνολο ή σε επιμέρους διατάξεις του θεσμικού αυτού πλαισίου. Για τα θέματα αυτά έγιναν κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια, κατατέθηκαν απόψεις. Βέβαια η γνώμη μας είναι ότι για τόσο σοβαρά θέματα, οι προτεινόμενες αλλαγές πρέπει να γίνονται υπόθεση όλης της κοινωνίας και των πολιτών για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να μπορεί ο καθένας να γίνεται κοινωνός όλων των απόψεων. Μέσα από μια τέτοια συζήτηση, ανοικτή στην κοινωνία, θα προκύψουν οι απαραίτητες αλλαγές. Μόνο έτσι οι αλλαγές αυτές αποκτούν πραγματική κοινωνική πλειοψηφία και κατ’ έπέκταση και πολιτική. Όμως τέτοια συζήτηση στη χώρα μας δεν έγινε όχι μόνο με αφορμή αυτές τις αλλαγές στην Ανωτάτη Εκπαίδευση, αλλά και σε μια σειρά άλλα θέματα. Στη χώρα μας δυστυχώς δεν έχουμε μάθει να συζητάμε πραγματικά. Οι πολιτικές δυνάμεις που έχουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία καταθέτουν ένα νομοσχέδιο, λένε ότι κάνουν συζήτηση για λίγες μέρες στη Βουλή και μετά με τις κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες γίνονται νόμοι του Κράτους. Θα πει κάποιος ότι αυτή είναι η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Κάποιος άλλος όμως θα πει ότι και στη Μεγάλη Βρετανία αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία έχουν, όμως για να αλλάξουν κάποια πράγματα στα σχολεία συζητούσαν τέσσερα χρόνια. Και συζήτηση ουσιαστική πέρα από τα στενά κομματικά πλαίσια, με την συμμετοχή των σχολείων, των εκπαιδευτικών, των φοιτητών, των πολιτών. Ξεπερνώντας το θέμα αυτό, (που αποτελεί όμως ουσιαστικό χαρακτηριστικό του ελλείμματος δημοκρατίας που έχουμε στη χώρα μας), ας δούμε κάποια επιμέρους θέματα της παιδείας, εκφράζοντας κάποιες σκέψεις για συζήτηση και διάλογο.
1. Το θέμα της εφαρμογής του νέου θεσμικού πλαισίου.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο εφαρμόζεται σήμερα στα Πανεπιστήμια από την πρώτη μέρα που ψηφίστηκε και πάρα πολλά θέματα λύνονται με βάση αυτό το νέο θεσμικό πλαίσιο. Άρα δεν είναι σωστό να επικαλούνται κάποιοι ότι με την καθολική ψηφοφορία των φοιτητών εφαρμόζεται το νέο θεσμικό πλαίσιο. Και σε τελευταία ανάλυση είναι δυνατόν σε κάθε νόμο –έστω και αυτής της αστικής δημοκρατίας- που δεν συμφωνεί κάποιος να κυρήσσει ανυπακοή. Είναι κατανοητή η θέση που λέει κάποιος, ότι θα αλλάξει το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο, όταν δημιουργηθούν οι απαιτούμενες κοινωνικές και πολιτικές πλειοψηφίες. Ανυπακοή σε ένα νόμο την κατανοώ, ως μια πολιτική θέση σε ένα μείζον θέμα της κατάλυσης της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Δηλαδή σε σοβαρές έκτακτες καταστάσεις. Όμως σ’αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει καθολική αντίδραση της κοινωνίας. Σήμερα όμως δεν διαπιστώνουμε καμιά ιδιαίτερη αντίδραση της κοινωνίας να μην εφαρμοστεί το νέο θεσμικό πλαίσιο για την παιδεία. Και σε τελευταία ανάλυση ας δουν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (δηλαδή οι φοιτητές, οι Πανεπιστημιακοί και οι άλλοι φορείς του Πανεπιστημίου) τα θέματα αυτά και όχι να υποβάλλονται απ’ έξω τι πρέπει να κάνουν. Η ιστορία μας έχει δείξει ότι ένα κίνημα είναι πραγματικά δημοκρατικό και αυθεντικό όταν στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις και όχι σε «έξωθεν επεμβάσεις». Δεν μπορώ να καταλάβω τις υποδείξεις κάποιων πολιτικών για το τι πρέπει να κάνουν οι φοιτητές ή οι Πανεπιστημιακοί για το ένα ή το άλλο θέμα. Και δεν μιλάμε για θέματα παιδείας που όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα να λένα τη γνώμη τους. Μιλάμε για το τι και το πως πρέπει να δράσουν οι φοιτητές ή οι πανεπιστημιακοί. Αφού όλοι μιλούν για αυτοτέλεια των κοινωνικών κινημάτων, ας τους αφήσουν όλα τα κομματικά επιτελεία επιτέλους, να αποφασίσουν οι ίδιοι τι θέλουν και τι δεν θέλουν.
2. Για το θέμα της καθολικής συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές των διοικήσεων των ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει την καθολική ψηφοφορία των φοιτητών για την εκλογή των διοικήσεων των ΑΕΙ. Ποιός λογικός άνθρωπος μπορεί να διαφωνεί με αυτό ; Και όμως υπάρχουν δυνάμεις που διαφωνούν με τη διάταξη αυτή και προτιμούν την προηγούμενη κατάσταση, δηλαδή την συμμετοχή των φοιτητών στις εκλογές δια των αντιπροσώπων τους. Γνωρίζουμε όμως όλοι τις παρενέργειες του συστήματος αυτού και έχουν γραφεί αρκετά για δοσοληψίες και άλλες αρνητικές καταστάσεις που δημιουργούσε το σύστημα αυτό. Η συμμετοχή των φοιτητών στις διοικήσεις των ΑΕΙ που θεσμοθετήθηκε στη δεκαετία του 80 ήταν μια προοδευτική κίνηση, όμως σήμερα η συμμετοχή όλων των φοιτητών στην ψηφοφορία είναι ακόμη πιο προωθημένη και προοδευτική, αφού ωθεί το σύνολο των φοιτητών να σκεφτούν και να προβληματισθούν σε θέματα που προηγούμενα μόνο κάποιοι εκπρόσωποί τους είχαν το προνόμιο να ασχολούνται.
3. Για το θέμα της Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών και των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων κάθε βαθμίδας.
Η λέξη αξιολόγηση δημιουργεί αρνητικούς συνειρμούς σε πολλούς αφού συνδέεται με τον επιθεωρητή του παρελθόντος και με καθεστώτα που τα πάντα καθορίζονταν από τη θέληση του «προϊστάμενου». Όμως σήμερα υπάρχει κάτι που προχωρεί χωρίς αξιολόγηση ; Εμείς στην καθημερινή μας ζωή δεν αξιολογούμε τις αποφάσεις μας με βάση τα αποτελέσματα και παίρνουμε διορθωτικά μέτρα ; Στις δουλειές μας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν αξιολογούμαστε καθημερινά ; Δεν αξιολογούνται συστήματα, διαδικασίες, αποφάσεις ; Γιατί λοιπόν η αξιολόγηση να λείπει από το σύστημα της παιδείας συνολικά και σε όλες τις βαθμίδες ; Ο μέσος πολίτης καταλαβαίνει λοιπόν ότι κάποιοι δεν θέλουν την αξιολόγηση. Η έλλειψη όμως τις αξιολόγησης δημιουργεί πολλές αρνητικές παρενέργειες. Ακατάλληλοι εκπαιδευτικοί βρίσκονται μέσα στις αίθουσες, γιατί κάποια στιγμή ήταν στην λεγόμενη «επετηρίδα», ή πέρασαν μέσω του ΑΣΕΠ, ενώ δεν κάνουν για εκπαιδευτικοί, αλλά θα μπορούσαν να αποδώσουν θαυμάσια σε μια διοικητική θέση. Πολλοί έχουν ενστάσεις για το ποιος θα κάνει την αξιολόγηση και τους κινδύνους αυθαιρεσιών που ελλοχεύουν από την εφαρμογή ενός συστήματος αξιολόγησης. Αυτό όμως αποτελεί ένα δεύτερο θέμα και ασφαλώς είναι υπό συζήτηση ποιό σύστημα αξιολόγησης θα επιλέξουμε. Ασφαλώς και υπάρχει κίνδυνος αυθαιρεσιών. Όμως το βασικό είναι να δεχθούμε την αναγκαιότητα της αξιολόγησης ως αρχή. Τα θέμα της σχεδίασης και υλοποίησης ενός συστήματος αξιολόγησης είναι το επόμενο βήμα. Μέσα από συλλογικές διαδικασίες οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι, οι ίδιοι οι συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική διαδικασία, θα συμβάλλουν ώστε να διαμορφώσουμε ένα δημοκρατικό σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών αλλά και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Και η διαδικασία της αξιολόγησης αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την μελλοντική ύπαρξη και αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου, του δημόσιου Πανεπιστημίου. Διαφορετικά το δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα θα καταρεύσει και το ιδιωτικό θα κυριαρχήσει είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι. Γιατί θα το θέλει η κοινωνία. Γι αυτό όσοι θέλουν το δημόσιο σχολείο και Πανεπιστήμιο σήμερα, πρέπει να διαμορφώσουν πολιτικές που θα προωθήσουν την αξιολόγηση ως σύστημα αρχών, που θα διέπουν την λειτουργία κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος. Διαφορετικά θα μείνουν να καταγγέλουν όσους υποστηρίζουν και προωθούν τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, που σε τελευταία ανάλυση ήδη έμμεσα λειτουργούν στη χώρα μας και δίπλα μας σε όλες τις χώρες και αποτελούν μέτρο σύγκρισης με τα δικά μας δημόσια Πανεπιστήμια. Βεβαίως η αύξηση των οικονομικών πόρων προς την παιδεία θα παίξει σημαντικό ρόλο για την αναβάθμιση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Όμως δεν είναι ικανή συνθήκη μόνο αυτή η παράμετρος, να αναβαθμίσει το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Χρειάζονται και μια σειρά άλλες τολμηρές πολιτικές. Και μια απ’ αυτές είναι η εισαγωγή του συστήματος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Το θέμα παιδεία δεν εξανλείται σε ένα μικρό σημείωμα. Χρειάζεται πολλά να γίνουν. Χρειάζεται όμως να ανοίξει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για τα θέματα αυτά της αναβάθμισης του Δημόσιου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος κάθε βαθμίδας, από όλες τις δυνάμεις της ανανεωτικής, δημοκρατικής αριστεράς, από όλες τις δυνάμεις της κοινωνίας. Για να γίνει δυνατό να διαμορφωθεί ένας σύγχρονος, εναλλακτικός προοδευτικός λόγος, απέναντι στις νεοσυντηρητικές πολιτικές, αλλά και απέναντι σε πολιτικές που είναι εγκλωβισμένες σε παρωχημένα, δογματικά πλαίσια με κεντρικό σημείο αναφοράς ένα ξεπερασμένο και αποτυχημένο «κρατικισμό».

Μάϊος 2008

Κώστας Χαϊνάς

Σάββατο 10 Μαΐου 2008

Πώληση ΟΤΕ : Μια εναλλακτική προοδευτική προσέγγιση

Μια μεγάλη συζήτηση έχει ξεκινήσει στη χώρα μας για την ιδιωτικοποίηση ή όχι του ΟΤΕ, του εθνικού τηλεπικοινωνιακού οργανισμού της χώρας.
Η μια, η κυβερνητική προσέγγιση η οποία έχει την βάση της σε μια σκέψη και ιδεολογία που είναι εχθρική σε κάθε τι κρατικό, λέει λοιπόν να πουλήσουμε τον ΟΤΕ σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή εταιρία όπως την Γερμανική DT η οποία σημειωτέον είναι κρατική γερμανική εταιρία.
Η άλλη, η αντιπολιτευτική θέση, η οποία έχει την βάση της σε μια –στον έναν ή στον άλλο βαθμό - κρατικίστικη σκέψη και ιδεολογία, λέει όχι στην πώληση του ΟΤΕ για να διαφυλάξουμε τον εθνικό έλεγχο στις τηλεπικοινωνίες, έναν στρατηγικής σημασίας κλάδο της οικονομίας τον οποίο δεν μπορούμε να παραδώσουμε σε ξένες εταιρίες.
Η πρώτη θέση (με διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες σε επιμέρους πλευρές), έχει ως επιχειρήματα κυρίως την θέση ότι το κράτος δεν μπορεί να είναι επιχειρηματίας αλλά πρέπει να περιορίσει ή και να εκμηδενίσει την συμμετοχή του στις διάφορες επιχειρήσεις, αλλά επικαλείται και μια σειρά άλλους λόγους όπως η άντληση οικονομικών πόρων για άλλους κοινωνικούς τομείς και για να μπορέσει ο ΟΤΕ να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις του ανταγωνισμού που διαμορφώνονται όχι μόνο στην χώρα μας αλλά και παγκόσμια.
Η δεύτερη θέση (με διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες σε επιμέρους πλευρές) έχει ως κεντρικό πυρήνα των επιχειρημάτων της, ότι ο ΟΤΕ αποτελεί εθνικό κεφάλαιο στρατηγικής σημασίας για τα εθνικά συμφέροντα αφού ελέγχει τον τηλεπικοινωνιακό σύστημα της χώρας και δεν μπορεί να εκχωρείται σε ιδιώτες.
Η θέση μας είναι ότι υπάρχει και μια τρίτη προσέγγιση στο θέμα η οποία παίρνει στοιχεία και των δύο θέσεων αλλά έχει σαφώς προοδευτικό χαρακτήρα. Διασφαλίζει τον δημόσιο έλεγχο των υποδομών των τηλεπικοινωνιών και ταυτόχρονα αποκρατικοποιεί μια δραστηριότητα που μπορεί να την κάνει μια οποιαδήποτε ιδιωτική εταιρία.
Σε γενικές γραμμές η θέση αυτή είναι η εξής :
Ο ΟΤΕ είναι ένας δημόσιος τηλεπικοινωνιακός οργανισμός ο οποίος έχει στον έλεγχό του, την τηλεπικοινωνιακή υποδομή της χώρας δηλαδή τον έλεγχο των τηλεπικοινωνιών και ασφαλώς παρέχει και υπηρεσίες όπως όλες οι άλλες ιδιωτικές εταιρίες.
Εάν αποχωρισθούν οι υποδομές και το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο (ενσύρματο δίκτυο και συχνότητες) από τον ΟΤΕ και τα αναθέσουμε να τα διαχειρισθεί μια ανεξάρτητη δημόσια αρχή τότε ο ΟΤΕ μετασχηματίζεται σε μια εταιρία που παρέχει τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, όπως πολλές άλλες στη χώρα μας. Προϋπόθεση βεβαίως γιαυτήν την μετάβαση, θα είναι οι υποδομές αυτές και το δίκτυο να είναι δημόσια περιουσία και να έχουν πρόσβαση όλες οι εταιρίες και του ΟΤΕ συμπεριλαμβανομένου, πληρώνοντας κάποιο τίμημα για τις υπηρεσίες πρόσβασης στο δίκτυο αυτό. Οι υποδομές αυτές θα αναπτύσσονται από τον δημόσιο οργανισμό και κανένας τρίτος δεν θα μπορεί να αναπτύξει δικό του δίκτυο. Έτσι θα αποφύγουμε αυτή τη γελοία τακτική που ακολουθείται σήμερα, η κάθε εταιρία να σκάβει τους δρόμους της κάθε πόλης και να βάζει την δική της οπτική ίνα. Οι μελοντικές γεννιές στην κυριολοξία θα γελάνε μαζί μας όταν θα διαπιστώνουν ότι οι δρόμοι των μελλοντικών πόλεων έχουν στα σπλάχνα τους χιλιάδες εκατομύρρια μέτρα καλώδια τα οποία κανένας δεν έχει καταγράψει τις διαδρομές και όταν θα χρειαστεί να γίνει κάποια συντήρηση τότε το συνεργείο της κάθε εταιρίας θα «σκάβει» όπως γίνεται σήμερα με τα διάφορα συνεργεία των ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΔΕΥΑ και άλλων οργανισμών που τη μια μέρα σκάβει ο ένας και την άλλη μέρα στο ίδιο σημείο μπορεί να σκάβει ο άλλος.
Εάν λοιπόν οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές ανήκουν στο δημόσιο και διαχειρίζονται από την ανεξάρτητη αρχή τηλεπικοινωνιών, τότε δεν θα υπάρχει κανένας κίνδυνος για τα εθνικά μας συμφέροντα. Οι υποδομές αυτές θα μπορούν να διατίθενται στις ιδιωτικές εταιρίες και στον ΟΤΕ, έναντι τιμήματος για να εξηπηρετούν τους πελάτες τους.
Το ίδιο μπορεί να γίνει και με το ασύρματο δίκτυο. Οι συχνότητες αποτελούν δημόσια περιουσία. Αυτές διατίθενται σε όσες εταιρίες έχουν τις προϋποθέσεις και τις απαραίτητες άδειες για να παρέχουν ασύρματες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Όμως και στην περίπτωση αυτή εάν οι υποδομές ανήκουν στο δημόσιο φορέα, δεν θα είχαμε αυτό το τρελοκομείο με τις κεραίες να φυτρώνουν ανεξέλεγκτα σε κάθε τετράγωνο με άγνωστες μέχρι στιγμής επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.
Η πρόταση λοιπόν του διαχωρισμού της τηλεπικοινωνιακής υποδομής και των υπηρεσιών στον ΟΤΕ και δίνει απαντήσεις στους προβληματισμούς των δύο κλασσικών τοποθετήσεων και καταργεί το δίλλημα του δημόσιου ή όχι χαρακτήρα του. Στην περίπτωση αυτή δεν χρειαζόμαστε να έχουμε υπο κρατικό έλεγχο έναν ΟΤΕ, ο οποίος θα παρέχει σταθερή ή κινητή τηλεφωνία, internet και άλλες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Αυτό μπορεί να το κάνει οποιαδήποτε ιδιωτική εταιρία ας το κάνει και ένας ιδιωτικός ΟΤΕ. Με λίγα λόγια δεν χρειάζεται να είναι δημόσιοι υπάλληλοι οι εργαζόμενοι της αλυσσίδας «ΓΕΡΜΑΝΟΣ» που πουλάει κινητά τηλέφωνα και που ακριβοπλήρωσε ο ΟΤΕ για να την αγοράσει!!!
Το μοντέλο του διαχωρισμού των υποδομών από τις υπηρεσίες μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τους τομείς που μπαίνει το δίλημμα του δημόσιου ελέγχου. Στην ενέργεια, στην τηλεόραση και γιατί όχι στις τηλεπικοινωνίες.
Αυτές οι απλές σκέψεις εκτιμώ ότι μπορούν να τεκμηριωθούν και επιστημονικά αρκεί να υπάρξει η πολιτική βούληση.

Μάϊος 2008
Κώστας Χαϊνάς
xainas@gmail.com
http://kostasxainas.blogspot.com/

Τετάρτη 2 Απριλίου 2008

Κάποιες σκέψεις για το χωροταξικό της Εύβοιας

Εύβοια : Μην αφήσουμε για αύριο ότι μπορούμε να κάνουμε σήμερα...

Απο τις ειδήσεις αυτών των ημερών ξεχώρισα μια είδηση που πέρασε στα «ψιλά», αλλά νομίζω ότι είναι από τα σημαντικότερα θέματα που έπρεπε να απασχολήσουν τη κοινή γνώμη του νομού μας.
Η είδηση αφορά τη συνάντηση φορέων του νομού μας με τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ (27 Μαρτίου 2008) και κάποιες υποσχέσεις που απέσπασε η αντιπροσωπεία των φορέων του νομού μας από τον Υπουργό για κάποια θέματα του Νομού. Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις αλλά περισσότερο ήταν για να εμφανισθούν στην ειδησεογραφία παρά για να θέσουν προβληματισμούς...
Το θέμα βέβαια είναι σοβαρό και χρειάζεται να επιμείνουμε περισσότερο. Ο χωροταξικός σχεδιασμός για μια χώρα, για μια περιφέρεια, για ένα νομό για μια πόλη αν θέλετε, είναι από τα θέματα που έχουν στρατηγική σημασία για το μέλλον ενός τόπου. Είναι το πλαίσιο που προδιαγράφεται, ποια ανάπτυξη θέλουμε και πως την εννοούμε αυτήν την ανάπτυξη.
Ενδεικτικά αναφέρομαι σε ορισμένα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει ένας χωροταξικός σχεδιασμός του νομού σαν την Εύβοια :
Ποιούς οδικούς άξονες χρειάζεται να αναπτύξουμε;
Χρειαζόμαστε μια νέα νομαρχιακή ζεύξη, που και πως ;
Χρειαζόμαστε σιδηρόδρομο στην Εύβοια ;
Πόσα και ποια λιμάνια χρειάζεται να αναπτύξουμε ;
Που πρέπει να τοποθετήσουμε τις βιομηχανικές μονάδες ;
Θέλουμε να αναπτυχθούν άλλα αιολικά πάρκα στο Νομό και που;
Θέλουμε άλλες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που μπορούν να δημιουργηθούν αυτές και τι θα χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη ;
Θέλουμε να έχουμε εξορυκτικές δραστηριότητες στο Νομό, που ακριβώς και πως ;
Και πολλά άλλα ερωτήματα που η απάντησή τους προδιαγράφει τι σχεδιασμό κάνουμε για το μέλλον. Σε τελευταία ανάλυση ο χωροταξικός σχεδιασμός είναι ένας χάρτης, ένα συμβόλαιο που δηλώνουμε τι Εύβοια θέλουμε και πως θέλουμε να ζήσουμε εμείς και κυρίως τα παιδιά μας.
Μια τέτοια όμως οργανωμένη συζήτηση δεν έγινε ποτέ στο νομό μας. Το θέμα έχει ανοίξει από τα τέλη του 2006 και όμως από τότε καμιά ουσιαστική και συστηματική συζήτηση δεν έγινε. Δύο συσκέψεις των φορέων του νομού – κατόπιν εορτής – που έγιναν στο δημαρχείο της Χαλκίδας στις 12 και στις 17 Μαρτίου του 2008 και η επίσκεψη αντιπροσωπείας των φορέων στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ και η απόσπαση καποιων υποσχέσεων είναι η απόδειξη της προχειρότητας.
Ερωτήματα :
Γιατί ένα θέμα που αφορά το μέλλον του Νομού μας δεν συζητήθηκε νωρίτερα ;
Τα πολιτικά κόμματα του νομού, οι βουλευτές του νομού τι έκαναν για ένα τόσο σοβαρό θέμα ;
Γιατί η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση πρώτα απ’ όλα, αλλά και οι Δήμοι του Νομού, οι άλλοι θεσμικοί φορείς δεν άνοιξαν μια συζήτηση ανοικτή στη κοινωνία για ένα τόσο σοβαρό θέμα ;
Δεν περιμένουμε απαντήσεις. Αλλά και να υπάρξουν είναι καλοδεχούμενες γιατί έτσι θα αναπτυχθεί και ένα διάλογος που τόσο λείπει από το νομό μας.
Όμως θα εκφράσουμε κάποιες σκέψεις για προβληματισμό και συζήτηση για κάποια θέματα που θεωρούμε ότι είναι κλειδιά :

1. Η ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας από Ψαχνά έως Ερέτρια ενοποιείται οικιστικά και χωροταξικά. Προβλήματα όπως, το καθαρό νερό, η αποχέτευση και οι βιολογικοί καθαρισμοί, η μη ανακύκλωση των σκουπιδιών και η λειτουργία παράνομων χωματερών, το κυκλοφοριακό και το συγκοινωνιακό, η έλλειψη ελεύθερων χώρων, το ελάχιστο πράσινο, η έλλειψη καθαρού αέρα και άλλα προβλήματα ποιότητας ζωής, θα είναι από τα πιεστικότερα για τα επόμενα δέκα χρόνια. Απαιτούνται σχεδιασμοί χωροθέτησης των διαφόρων δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας, με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, γιατί σε λίγα χρόνια τα προβλήματα που θα ανακύψουν θα είναι τεράστια.
2. Οι δύο βασικοί οδικοί άξονες του Νομού χρειάζεται να επανασχεδιαστούν και να υλοποιηθούν σε νέα βάση, παρακάμπτοντας όλες τις ενδιάμεσες πόλεις και σε συνδυασμό με την νέα νομαρχιακή ζεύξη στο στενό του Μπουρτζίου (γέφυρα ή υποθαλάσσια), να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ενοποίησης του νομού.
3. Χρειάζεται να επανεξετασθεί το θέμα το σιδηροδρόμου. Γιατί σε ένα τόσο μεγάλο νομό έχει αποκλεισθεί ο σιδηρόδρομος ; Και βεβαίως δεν είναι σωστό να «κόβει» το Βαθύ Αυλίδας στη μέση ο σιδηρόδρομος. Και αναρωτιόμαστε γιατί δεν προβλέφθηκε η δημιουργία νέας και μάλιστα διπλής γραμμής στο ενδιάμεσο του νέου οδικού άξονα Σχηματάρι – Χαλκίδα ; Και γιατί να μην προβλεφθεί στην νέα νομαρχιακή ζεύξη (γέφυρα ή υποθαλάσσια), η διέλευση του σιδηρόδρομου μέσα στο Νομό της Εύβοιας και η δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου μαζί με τους οδικούς άξονες του νομού.
4. Το ενεργειακό κέντρο του Αλιβερίου χρειάζεται να αναβαθμιστεί και να εκσυγχρονιστεί και σε μια μεταβατική φάση μπορεί να αξιοποιηθεί το φυσικό αέριο, ώσπου να αναπτυχθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Γενικότερα χρειάζονται μέτρα ώστε να αποφευχθεί η περιβαλλοντική κατάρρευση της περιοχής Αλιβερίου.
5. Τα δάση της Δίρφυς και της Β.Ευβοιας πρέπει να τα προστατέψουμε ως κόρη οφθαλμού από κάθε καταπατητή ή εμπρηστή ή ακόμη και από τις εξορυκτικές μεταλλευτικές δραστηριότητες. Αποτελούν ένα εθνικό κεφάλαιο και δεν έχουμε κανένα περιθώριο να το σπαταλήσουμε.

Εάν αυτά τα θέματα και μια σειρά από άλλα που δεν αναφέρθηκαν λόγω οικονομίας χώρου, τα αφήσουμε για να τα αντιμετωπίσουμε όταν θα προκύψουν μη ανατρέψιμα δεδομένα, θα έχουμε χάσει ως κοινωνία και ως πολίτες.

31 Μαρτίου 2008

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2008

Κάποιες σκέψεις για το ασφαλιστικό

Ασφαλιστικό – Συνταξιοδοτικό : Ένα Ταμείο για όλους


Αισθάνομαι την ανάγκη να τοποθετηθώ δημόσια σε ένα θέμα για το οποίο έχουν ακουστεί πολλά, αλλά η ουσία ποτέ δεν ακούστηκε από κανέναν. Ούτε από την Κυβέρνηση, ούτε από την αντιπολίτευση, ούτε από το συνδικαλιστικό κίνημα.
Το πρόβλημα βέβαια έχει βαθιές ρίζες και οι αιτίες είναι πολλές. Στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, χαρίσθηκαν στην κυριολεξία τα χρήματα των ασφαλισμένων, αφού είχαν δοθεί ατόκως ουσιαστικά στην Τράπεζα της Ελλάδας, για αναπτυξιακούς δήθεν λόγους.. Στην συνέχεια δημιουργήθηκε ένα πολύπλοκο και πολυδαίδαλο ασφαλιστικό σύστημα με δεκάδες Ταμεία κύριας και επικουρικής σύνταξης. Κάθε φορά που μια Κυβέρνηση ήθελε να κάνει μικροκομματική και ρουσφετολογική πολιτική ευνοούσε ένα τμήμα των ασφαλισμένων δίνοντας τους κάποια προνόμια και διευκολύνσεις χωρίς καμιά αρχή. Έτσι οικοδομήθηκε ένα άνισο και άδικο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, όπου η εισφοροδιαφυγή είναι το σήμα κατατεθέν, η ανασφάλιστη εργασία σαρώνει. Ακόμη και σήμερα πολλά Ταμεία δεν έχουν μηχανογράφηση, δεν ξέρουν καν πόσους ασφαλισμένους και πόσους συνταξιούχους έχουν. Ένα μεγάλο μέρος των εισφορών και της κρατικής χρηματοδότησης διατίθενται για να λειτουργεί και να αναπαράγεται αυτός ο τεράστιος γραφειοκρατικός μηχανισμός των Ταμείων. Και ο χορός καλά κρατεί. Οι ευθύνες είναι τεράστιες και βρίσκονται κυρίως στις κυβερνήσεις των τελευταίων τριάντα χρόνων, οι οποίες δεν φρόντισαν έγκαιρα να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα που φαινόταν ότι θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Και όλες οι μέχρι σήμερα ρυθμίσεις (ν.Σιούφα, ν.Γιαννίτση, ν.Ρέπα) απλά διαιώνισαν το πρόβλημα χωρίς να το αγγίξουν ουσιαστικά.
Τελικά υπάρχει ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό πρόβλημα ; Δηλαδή θα έχουμε πρόβλημα να πληρώσουμε τις συντάξεις σε λίγα χρόνια ή μήπως είναι κάποιο τέχνασμα ;
Τα στοιχεία είναι αμείλικτα. Σε κάθε έναν συνταξιούχο αναλογεί 1,75 εργαζόμενοι. Σε λίγο σε κάθε εργαζόμενο θα αντιστοιχούν δύο συνταξιούχοι!!! Τα λεφτά των ταμείων μετά το 2020 δεν θα φτάνουν για να χορηγούν τις συντάξεις της γενιάς μας.
Όμως όλοι θα δώσουν διαφορετικές απαντήσεις στο πως θα λυθεί το πρόβλημα. Και ανάλογα με την θέση του καθένα σήμερα διαμορφώνεται και η θέση του.
Η Κυβέρνηση λέει ότι έχει εντολή να λύσει το πρόβλημα, αλλά δεν έχω καταλάβει πως θα λύσει το πρόβλημα με αυτές τις προτάσεις που κάνει και με τις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί σήμερα στην κοινωνία..
Το ΠΑΣΟΚ όντας αντιπολίτευση υποστηρίζει τους πάντες και τα πάντα. Ξεχνά ότι λίγα χρόνια πριν προσπάθησε να περάσει κάτι παρόμοιο με το νόμο Γιαννίτση, το νόμο Ρέπα κ.λ.π..
Το ΚΚΕ λέει κάπου ότι τα συνθήματα των απεργών δεν είναι και πολύ σωστά, αλλά καλά είναι και έτσι γιατί υπάρχει κίνηση των εργαζομένων (!)
Ο ΣΥΡΙΖΑ και αυτός συνεπαρμένος από τον άνεμο που πνέει στα πανιά του λέει ουσιαστικά ναι σε όλους και σε όλα.
Ξέχασαν (;) την βασική θέση που πάντα υποστήριζε η αριστερά της κοινωνικής αλληλεγγύης, την ουσιαστική και αναβαθμισμένη ενοποίηση όλων των Ταμείων.
Το συνδικαλιστικό κίνημα τι λέει : Οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ λένε κάντε ότι θέλετε με το ΙΚΑ σας (!), αλλά κάτω τα χέρια σας από μας. Το ίδιο και οι υπάλληλοι της Τράπεζας της Ελλάδας. Το ίδιο και οι δημοσιογράφοι, οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι μηχανικοί κ.ο.κ. Δηλαδή ουσιαστικά κανένας δεν θέλει να αλλάξει τίποτα στα δικά του ταμεία. Μόνο αυτοί που είναι στο ΙΚΑ – δηλαδή αυτοί που πραγματικά έχουν τις μικρότερες συντάξεις και τη χειρότερη υγειονομική περίθαλψη - δεν άκουσα να αντιδρούν, άσχετα αν η ΓΣΣΕ απεργεί. Και ταυτόχρονα όλοι λένε ότι το ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό είναι πρόβλημα. Όχι όμως για τον εαυτό μας αλλά για τους άλλους!!! Τέλεια υποκρισία. Των κομμάτων, των συνδικαλιστών, της κοινωνίας.
Και που είναι η κοινωνία της αλληλεγγύης που λένε τα κόμματα και το συνδικαλιστικό κίνημα και όλοι στις συζητήσεις μας. Και πως θα οικοδομήσουμε κοινωνία αλληλεγγύης τη στιγμή που ενδιαφερόμαστε μόνο για την «πάρτη μας». Κάποιοι λένε να πληρώσει το Κράτος. Και αυτό να εφαρμοστεί το Κράτος πάλι από τους αδύνατους θα τα πάρει αφού οι δυνατοί δεν θα θιχτούν και ιδιαίτερα.
Η πρότασή μου είναι απλή.
Να αποσύρει η Κυβέρνηση το νομοσχέδιο. Ταυτόχρονα να δεσμευτούν, Κυβέρνηση, κόμματα της αντιπολίτευσης, συνδικαλιστικό κίνημα σε κάποιες βασικές θέσεις, στο όνομα της κοινωνικής αλληλεγύης των υπαρχόντων και των μελλοντικών γεννεών ένα εινιαίο εθνικό ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα που θα χρηματοδοτείται από όλους (Κράτος, ασφαλισμένους, επιχειρήσεις):
1. Ενα μόνο ασφαλιστικό ταμείο κύριας σύνταξης για όλους τους έλληνες που θα χορηγεί μια Εθνική Σύνταξη σε όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας που θα βγαίνουν στην σύνταξη.
2. Ένα μόνο ασφαλιστικό ταμείο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας.
3. Πρόσθετη επικουρική σύνταξη στον καθένα που βγαίνει στην σύνταξη ανάλογα με τα χρόνια εργασίας του και με τις καταβαλλόμενες εισφορές του.

Οι θέσεις αυτές όπως και τα υπόλοιπα θέματα (ηλικίες κ.λ.π.) να μπουν για συζήτηση για ένα χρόνο. Και μετά από ένα χρόνο συζήτησης –αν χρειαστεί να γίνει και δημοψήφισμα- να γίνει νόμος τους κράτους σεβαστός από όλους.


Χαλκίδα 17-3-2008

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2008

Κάποιες σκέψεις για την ανανεωτική αριστερά με αφορμή το ασφαλιστικό

Κάποιες σκέψεις για τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ

Την Τετάρτη 12-3-20008 έγινε στο Εργατικό Κέντρο με πρωτοβουλία του τοπικού ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ εκδήλωση στην οποία είχαν καλέσει να πάρουν μέρος φίλοι του και εν δυνάμει ψηφοφόροι του. Το θετικό ήταν ότι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση αυτή αρκετοί ανέντακτοι πολίτες, και αρκετοί πρώην ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ (πρωτοφανές για εκδηλώσεις του ΣΥΝ). Το θετικό αυτό κλίμα όμως, δεν αξιοποιήθηκε από τους διοργανωτές, που αντί να παροτρύνουν του πολίτες να συμμετάσχουν στην συζήτηση, διέκοπταν τους ομιλητές, βιάστηκαν να χαρακτηρίσουν με όχι και τόσο κολακευτικά επίθετα τους πρώτους ομιλητές (ακόμη και μέλη και ψηφοφόρους του ΣΥΝ) και να δημιουργήσουν τελικά άσχημες εντυπώσεις στους συμμετέχοντες. Αυτό είναι το ένα. Το δεύτερο είναι ότι η συζήτηση δεν μπήκε αρκετά σε θέματα ουσίας (που ήταν και το αντικείμενο της εκδήλωσης). Παρόλα αυτά θεωρώ θετική την πρωτοβουλία και ελπίζω να πήραν τα μηνύματα οι ιθύνοντες και να προσέξουν περισσότερο στις επόμενες εκδηλώσεις.
Σας παραθέτω πιο εκτεταμένα τις σκέψεις που έκφρασα στην εκδήλωση αυτή που σε κάποιους κατάλαβα ότι δεν άρεσαν. Αυτό όμως δεν έχει σημασία.
Το πολιτικό σκηνικό έτσι όπως διαμορφώνεται το τελευταίο διάστημα το αντιλαμβάνομαι ως εξής :
Έχουμε μια υποχώρηση του δικομματισμού όπως καταγράφεται και στις δημοσκοπήσεις και μια σημαντική άνοδο των δυνάμεων του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Ιδιαίτερα έχουμε μια έκφραση πολιτικής συμπάθειας και προτίμησης από ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και όχι μόνο. Παρά τις προσπάθειες της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ να αποστασιοποιηθεί από την εικοσαετία της διακυβέρνησης του και τις κακές πολιτικές του, δεν φαίνεται να πείθει τους ψηφοφόρους του οι οποίοι επιμένουν να εκφράζουν την προτίμησή τους μέσω των δημοσκοπήσεων, στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ. Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε ξεμπερδέψει με τον δικομματισμό. Το κατεστημένο σύστημα έχει εφεδρείες και θα αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις και θα αγωνιστεί μέχρις εσχάτων ώστε να μείνουν μακρυά οι δυνάμεις της αριστεράς από την κυβερνητική εξουσία. Όμως οι πολίτες δείχνουν να επιμένουν. Έτσι τουλάχιστον δείχνουν τα στοιχεία όλων των δημοσκοπήσεων. Θέλουν την αριστερά από δύναμη διαμαρτυρίας να μετασχηματιστεί σε υπεύθυνη δύναμη εξουσίας. Και αυτή την πρόκληση η αριστερά δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποφύγει.
Το θέμα λοιπόν για το ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ είναι πως θα διαχειριστεί αυτό το κύμα συμπάθειας και πολιτικής προτίμησης, πως θα πείσει αυτούς τους εν δυνάμει ψηφοφόρους του για την πολιτική του και για τις θέσεις του, όχι απλά από την θέση της αντιπολίτευσης, αλλά από θέσεις ενός κόμματος με προοπτική κυβερνητικών ευθυνών. Τέτοιες θέσεις θέλουν αυτοί οι πολίτες. Γιαυτό ήρθαν και στην εκδήλωση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Και αυτοί οι πολίτες θέλουν κατά την γνώμη μου, πειστικές απαντήσεις στα προβλήματα της χώρας και της κοινωνίας. Όχι γενικολογίες και συνθήματα αλλά εφαρμόσιμες πολιτικές. Και δυστυχώς στα θέματα αυτά ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ έχει σοβαρά ελλείμματα. Και αυτό αφορά τις προγραμματικές του επεξεργασίες για το Κράτος, τους θεσμούς, την οικονομία και για μια σειρά άλλα θέματα που χρειάζεται να σκύψουμε και να επεξεργασθούμε συγκεκριμένες πολιτικές, εφαρμόσιμες σήμερα και όχι σε κάποιο αβέβαιο μέλλον.
Για παράδειγμα στο ασφαλιστικό οι θέσεις του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ σήμερα είναι πολύ γενικόλογες και δεν απαντούν στα μεγάλα θέματα που τίθενται. Δεν μπορεί σήμερα μια ανανεωτική αριστερά η οποία στον πηρήνα των θέσεων της είναι η κοινωνική αλληλεγγύη, να αδιαφορεί για τον κατακερματισμό των ασφαλιστικών ταμείων, την κατασπατάληση πόρων στην λειτουργία ενός πολυδαίδαλου συτήματος ασφαλιστικών και επικουρικών ταμείων. Δεν μπορεί να στηρίζει τα «κεκτημένα» κάποιων κοινωνικών ομάδων οι οποίες διασφάλισαν κάποια στιγμή μεγάλα ασφαλιστικά προνόμια π.χ. ΔΕΗ, ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΑΣ και η αριστερά να κλείνει τα μάτια της και να μην λέει τίποτα. Τι να πουν οι άλλοι εργαζόμενοι με τα 350 και τα 500 ευρώ σύνταξη ; Επειδή δεν είχαν μια κρατική εταιρία όπως η ΔΕΗ είναι καταδικασμένοι ; Αυτοί δεν δούλεψαν και δουλεύουν σκληρά καθημερινά όπως και οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ ; Και δεν μιλάμε για ισοπέδωση ούτε για μια ισότητα προς τα κάτω. Κάθε άλλο.
Η Αριστερά λοιπόν κατά την γνώμη μου πρέπει να πει σήμερα σ’αυτό το μεγάλο θέμα του ασφαλιστικού κάποιες αλήθειες. Ότι η κοινωνία μας χρόνο με το χρόνο μετατρέπεται σε μια κοινωνία συνταξιούχων. Σήμερα έχουμε πάνω από 2.200.000 συνταξιούχους. (Ο λόγος εργαζόμενοι προς συνταξιούχους ήδη είναι 1,7 προς 1. Άνθρωποι 45 και 50 χρόνων είναι συνταξιούχοι!!! Σε λίγα χρόνια οι συνταξιούχοι θα είναι περισσότεροι από τους εργαζόμενους. Σε λίγα χρόνια τα ταμεία δεν θα έχουν χρήματα να πληρώσουν τις συντάξεις. Οι μελέτες λένε ότι σήμερα αν δεν είχαμε τις εισφορές των μεταναστών θα υπήρχε πρόβλημα να πληρωθούν οι συντάξεις. Η γενιά της νέας χιλιετίας θα πρέπει να δουλεύει σκληρά για να εξασφαλιστούν οι δικές μας συντάξεις. Ασφαλώς και πρέπει να καταπολεμηθεί αποφασιστικά η εισφοροδιαφυγή και ο πρώτος εισφοροδιαφεύγων δηλαδή το κράτος πρέπει να πληρώσει. Όμως πρέπει να γίνουν και άλλα. Χρειάζονται συγκεκριμένες εφικτές και ρεαλιστικές πολιτικές για το σήμερα. Επίσης δεν είναι θέση αυτό που εκφράστηκε και στην εκδήλωση. Οτι αυτοί που δημιούργησαν το πρόβλημα του ασφαλιστικού αυτοί ας το λύσουν.
Η αριστερά πρωταρχικά ως δύναμη κοινωνικής αλληλεγγύης πρέπει να κάνει την υπέρβαση. Και ας γίνει δυσάρεστη σε κάποιους. Ένα ταμείο κοινωνικής ασφάλισης για όλους τους πολίτες. Όλοι οι πολίτες να έχουν εξασφαλισμένο ένα αναβαθμισμένο επίπεδο κοινωνικής, ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής κάλυψης. Και από εκεί και πέρα ο κάθε κλάδος να έχει τις επικουρικές συντάξεις οι οποίες θα διαμορφώνονται ανάλογα με τις εισφορές του καθένα, τα χρόνια εργασίας κ.λ.π.
Και ασφαλώς οι θέσεις για το ασφαλιστικό είναι το ελάχιστο. Γιατί η προγραμματική επεξεργασία που πρέπει να κάνει η αριστερά αφορά όλους τους τομείς και τα πεδία της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Αυτοί οι πολίτες που ήρθαν στην εκδήλωση ήθελαν και θέλουν να ακούσουν τι λέει η αριστερά για το Κράτος, για την οικονομία για όλα τα θέματα που τους προβληματίζουν.
Ποιό είναι το Κράτος που θέλει η αριστερά ; Ποια θα είναι η θέση των υπολοίπων πολιτικών κομμάτων σε ένα πολιτικό σύστημα που η αριστερά θα είναι η δύναμη κυβερνητικής εξουσίας ; Τι μεταρυθμίσεις θα κάνει η αριστερά στους θεσμούς του Κράτους ; Πως τοποθετείται σε θέματα αξιολόγησης και μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων ; Τι λέει στους νέους επαγγελματίες, στους νέους αυτοαπασχολούμενους στις νέες τεχνολογίες και στις υπηρεσίες, στους μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες ; Τι λέει η αριστερά για τις επιχειρήσεις και την ιδιωτική οικονομία ; Τι θα κάνει μια αριστερά στην κυβέρνηση με την συμμετοχή της χώρας μας σε οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ ; Σ’αυτά και σε μια σειρά άλλα θέματα χρειάζεται η αριστερά να δώσει ξεκάθαρες και καθαρές απαντήσεις και να τις αιτολογήσει.
Η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ από τη μια πλευρά κάνει τη δουλειά της και βρίζει το ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ χαρακτηρίζοντάς τον δεκανίκι του συστήματος και άλλα ηχηρά παρόμοια. Το μόνο που την ενδιαφέρει είναι να έχει ένα «μαγαζί» με μια σταθερή πελατεία και να συντηρείται. Δεν την ενδιαφέρει το σήμερα. Όλες τις λύσεις στα σημερινά προβλήματα τις παραπέμπει σε ένα αδιόρατο μέλλον. Κάθε προσπάθεια για δημοκρατικές μεταρυθμίσεις σήμερα τις χαρακτηρίζει ως ενσωμάτωση στο σύστημα.
Στο χώρο του ΠΑΣΟΚ παρά τις προσπάθειες της ηγεσίας του, ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του, στρέφει την πλάτη του γιατί δεν πείθεται για τις προθέσεις της ηγεσίας του και το τιμωρεί με την αμφισβήτησή του. Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να βολοδέρνει ανάμεσα σε νεοφιλελεύθερες θέσεις και τις θέσεις μιας λαϊκής δεξιάς με τους ψηφοφόρους της να είναι για πρώτη φορά τόσο επιφυλακτικοί.
Η συγκυρία λοιπόν για την αριστερά είναι ιδανική. Πρόσφατα εξέλεξε νέα ηγεσία που έφερε ένα καινούριο, φρέσκο και νεανικό αέρα γεμάτο ελπίδες και προσδοκίες. Και οι πολίτες που αγκαλιάζουν αυτό το εγχείρημα έρχονται από πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτοί όμως οι πολίτες για να «επενδύσουν» στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ θέλουν να ακούσουν καθαρές κουβέντες. Δεν θέλουν μισόλογα ούτε υπεκφυγές και προπαντός δεν θέλουν συνθήματα και φωνές διαμαρτυρίες. Αυτό πρέπει να καταλάβει ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ σήμερα. ‘Οτι δεν μπορεί να διεκδικεί ηγεμονική θέση ή έστω ισχυρή θέση στο πολιτικό σύστημα χωρίς να ξεκαθαρίζει βασικά θέματα κυβερνητικής πολιτικής.
Τα ερωτήματα είναι πολλά. Εκείνο που χρειάζεται σήμερα είναι να επεξεργαστεί η αριστερά απαντήσεις. Συγκεκριμένες απαντήσεις. Τέτοιες απαντήσεις θέλουν οι πολίτες που εκφράζουν την προτίμησή τους προς τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ και πολλοί απ’ αυτούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση στην Χαλκίδα απογοητεύθηκαν δυστυχώς από την πρώτη τους αυτή επαφή και συμπεριφορά των εκπροσώπων του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ στην εκδήλωση αυτή. Ελπίζω ότι ήταν μια άτυχη στιγμή που δεν ακυρώνει την μεγάλη προσπάθεια που γίνεται αυτήν την περίοδο από την αριστερά να αφουγκραστεί τους πολίτες.


Χαλκίδα 13-3-2008