Αφού κατακάθισαν τα αποκαΐδια (ελπίζουμε να μην έχουμε αναζωπυρώσεις) της μεγάλης πυρκαγιάς στην Βόρεια Εύβοια μπορούμε με ψυχραιμία και νηφαλιότητα να συζητήσουμε, να αντιπαρατεθούμε με επιχειρήματα για τα προβλήματα που παρουσιάσθηκαν, να αναζητήσουμε τις βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων, αλλά και να θέσουμε τις βάσεις της συζήτησης για την επόμενη ημέρα. Την ολιστική ανασυγκρότηση της Εύβοιας ! Και η συζήτηση βέβαια για τις φονικές πυρκαγιές και τις καταστροφικές πλημύρες που ήδη ζει όλος ο πλανήτης, ως συνέπειες της κλιματικής κρίσης έχει καθυστερήσει πολύ. Απαιτούνται γενναίες αποφάσεις χθες. Και αυτό δεν είναι υπόθεση μόνο της χώρας μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να κινήσει διαδικασίες ώστε να υπογραφούν νέες παγκόσμιες συμφωνίες που θα δεσμεύουν τις χώρες σε συγκεκριμένες πολιτικές, όσον αφορά τα δάση, το περιβάλλον, τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, την παραγωγή ενέργειας χωρίς ορυκτά καύσιμα, τα νερά και όλα τα θέματα που συνδέονται με την Κλιματική Κρίση, που έχει ήδη έρθει για τα καλά στη ζωή μας εδώ και χρόνια αλλά εμείς δεν λέμε να το καταλάβουμε [1].
Πριν όμως αναφερθούμε σε κάποιους πυλώνες της ανασυγκρότησης καλά είναι να προσπαθήσουμε να συζητήσουμε κάποιες πλευρές της τακτικής που ακολουθήθηκε από τις δυνάμεις της κρατικής μηχανής για την κατάσβεση της μεγάλης πυρκαγιάς και συζητήθηκε ευρέως, την οποία να σημειώσω ότι με βάση τα δεδομένα εκτιμώ ότι σε γενικές γραμμές ήταν επιτυχής, αν μπορούμε να μιλάμε με τέτοιους όρους αυτές τις στιγμές. Τρεις ήταν οι βασικοί ισχυρισμοί που ακούστηκαν για την πυρκαγιά της Βόρειας Εύβοιας, χωρίς όμως να συνοδεύονται από στοιχεία.
1ο “Στην πυρκαγιά της Βόρειας Εύβοιας δεν επιχείρησαν εναέρια μέσα όταν έπρεπε, αφού δόθηκε προτεραιότητα στην πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης, με αποτέλεσμα η πυρκαγιά να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις”. Με βάση τα πραγματικά στοιχεία από την Υπηρεσία της Πολιτικής Προστασίας στις 3 Αυγούστου που ξέσπασε η πυρκαγιά στην Βόρεια Εύβοια και σε διάστημα έξι ωρών, είχαμε στην χώρα δέκα (10) πυρκαγιές (από τις 586 συνολικές πυρκαγιές του οκταημέρου 1-8 Αυγούστου), όπου επιχείρησαν σε όλες εναέρια Μέσα. Και συγκεκριμένα στην Βαρυμπόμπη στις 13:22 έντεκα (11) ελικόπτερα και εννέα (9) αεροπλάνα και στην Εύβοια ένα (1) ελικόπτερο και τέσσερα (4) αεροπλάνα. Η Βαρυμπόμπη ήταν όμως μεγαλύτερη πυρκαγιά και το σημαντικότερο είναι προάστιο της πρωτεύουσας και όπου στον αντίστοιχο Δήμο (Αχαρνές) διαμένει σχεδόν δεκαπλάσιος πληθυσμός από τον πληθυσμό του αντίστοιχου Δήμου της Βόρειας Εύβοιας (Λίμνης). Άρα εάν υπήρξε και κάποια προτεραιοποίηση στην ενίσχυση της Βαρυμπόμπης με περισσότερα εναέρια μέσα, έχει μια λογική βάση και κάθε λογικός άνθρωπος που καλείται να διαχειριστεί περιορισμένους πόρους θα κατέληγε στην ίδια απόφαση.
2ο “Δόθηκε προτεραιότητα στις εκκενώσεις των οικισμών από τους κατοίκους τους και όχι στην προστασία των περιουσιών”. Αυτό το σημείο της κριτικής γίνεται ακατανόητο όταν σκεφτεί κάποιος με βάση την απλή κοινή λογική. Όλα τα εγχειρίδια πολιτικής προστασίας αναφέρουν ρητά ότι προτεραιότητα σε μια φυσική καταστροφή είναι η σωτηρία της ανθρώπινης ζωής και της ζωής γενικότερα. Άρα όταν οι δυνάμεις της Πολιτικής Προστασίας είχαν μπροστά τους μια φονική πυρκαγιά που δεν μπορούσαν να ελέγξουν δεν είναι λογικό να ζητούν την εκκένωση των οικισμών που κινδύνευαν με ολοκαύτωμα; Η μελέτη των χρόνων που στάλθηκαν τα μηνύματα από το 112 για εκκενώσεις των οικισμών με την έναρξη των πυρκαγιών αποδεικνύει ότι σε όλες τις περιπτώσεις που τουλάχιστον ερεύνησα ο ίδιος, τα μηνύματα στάλθηκαν όταν η πύρινη λαίλαπα είχε περικυκλώσει και απειλούσε το αντίστοιχο χωριό. Αυτό μπορούσε να διαπιστώσει και κάθε καλόπιστος από τα ρεπορτάζ των τηλεοπτικών σταθμών που μας ενημέρωναν. Υπήρξαν και κάποιες υπερβολές στις εκκενώσεις των οικισμών ; Ενδεχομένως. Αυτό θα αποδειχθεί από την έρευνα. Αυτό όμως δεν ήταν προτιμότερο από τις εικόνες ενός νέου “Ματιού” για κάθε λογικό άνθρωπο; Καλύτερα μια καθ’ υπερβολή εκκένωση χωρίς ανθρώπινες απώλειες (και των ζώων θα έλεγα) και ας καούν κάποια σπίτια τα οποία όμως ξαναχτίζονται. Τελικά ήταν όλοι οι χειρισμοί σωστοί ; Όχι βέβαια. Δεν έγιναν λάθη, δεν υπήρξαν παραλείψεις, ανεπάρκειες ; Ασφαλώς υπήρξαν. Αυτά είναι θέματα που πρέπει να τα δουν οι υπηρεσίες και η κάθε μονάδα ξεχωριστά μέσα από ένα σύστημα απολογιστικού ελέγχου και αξιολόγησης των πάντων. Και όσοι ειδικοί στα θέματα αυτά έχουν άποψη ας μας πούνε με στοιχεία τις εκτιμήσεις τους. Όμως εμείς ως πολίτες που δεν έχουμε όλα τα στοιχεία και τις ειδικές γνώσεις, αδυνατούμε να έχουμε έναν πλήρη έλεγχο για τον εντοπισμό των αδυναμιών και των λαθών. Τουλάχιστον προσωπικά μπορώ να δω μόνο την μεγάλη εικόνα. Και αυτή η εικόνα λέει, Ναι είχαμε μια μεγάλη Καταστροφή, αλλά το ότι δεν υπήρξε απώλεια ανθρώπινης ζωής είναι καθοριστικό στην τελική κρίση.
3ο “Κατέκαψαν κάποιοι την Βόρεια Εύβοια για να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες”. Ο ισχυρισμός είναι τελείως ανυπόστατος, αφού ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Γιατί οι καμένες εκτάσεις κρίνονται άμεσα αναδασωτέες σύμφωνα με το Σύνταγμα. Γιατί ακόμη και να υποθέσουμε ότι κάποιοι επενδυτές θέλουν να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες στη Βόρεια Εύβοια, μάλλον δυσκολίες τους δημιουργούν οι τωρινές πυρκαγιές. Επειδή λοιπόν η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών δεν απαγορεύεται στα δάση (με κάποιους όρους και προϋποθέσεις), η πυρκαγιά της Βόρειας Εύβοιας θα τους καθυστερήσει σημαντικά. Όμως ο ισχυρισμός αυτός εκτός από ανυπόστατος θέλει να δημιουργήσει και αρνητικούς συνειρμούς για τις ανεμογεννήτριες. Όμως αλήθεια με ποιο τρόπο θα έχουμε πράσινη ενέργεια όταν θα διακοπεί η χρήση ορυκτών καυσίμων (λιγνίτης, λιθάνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο κ.λ.π.), χωρίς την αξιοποίηση του Ήλιου και του Ανέμου ; Οι ΑΠΕ είναι μονόδρομος για τη χώρα με σωστή ασφαλώς χωροθέτηση και με βάση την φέρουσα ικανότητα της κάθε περιοχής.
Το μεγάλο όμως θέμα της συζήτησης είναι η αναγέννηση και ανασυγκρότηση της περιοχής της Βόρειας Εύβοιας αφού η φονική πυρκαγιά επεκτάθηκε μέχρι την Ιστιαία και πλέον οι κατεστραμμένες εκτάσεις ξεπερνούν ίσως τα 500 χιλιάδες στρέμματα. Η θέση μας είναι ότι η αναγέννηση της Βόρειας Εύβοιας περνάει μέσα από την ολιστική ανασυγκρότηση της Εύβοιας. Γιατί η αναγέννηση της Βόρειας και όλης της Εύβοιας συνδέεται άμεσα με μεγάλα έργα όπως οδικοί άξονες και άλλα έργα υποδομών που έχει ανάγκη το Νησί, όπως π.χ. νέα νομαρχιακή ζεύξη αφού η υψηλή γέφυρα της Χαλκίδας είναι αστικού τύπου για τις ανάγκες της πόλης. Υπάρχουν πολλοί προβληματισμοί για τα πευκόφυτα δάση και για την ανάγκη αλλαγής προτύπου με άλλα δένδρα που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας [2]. Τουλάχιστον οι οικισμοί και τα χωριά δεν μπορεί να είναι εντός των δασών. Αυτό το μάθημα το πήραμε νομίζω αρκετές φορές στη Βόρεια Εύβοια. Όμως υπάρχουν πολλοί τομείς της Εύβοιας στον πρωτογενή τομέα με μεγάλη παράδοση (λάδι, σύκα, μέλι, κρασί, αρωματικά φυτά, βότανα, κτηνοτροφία, πτηνοτροφία κ.ά.). Στον τουρισμό η Εύβοια καταγράφεται ως ένας από τους καλύτερους προορισμούς που συνδυάζουν θαυμάσια το βουνό με τη θάλασσα. Αλλά και στον τομέα της μεταποίησης και των υπηρεσιών η Εύβοια έχει να επιδείξει σημαντικά βήματα, που ένα σχέδιο ανασυγκρότησης μπορεί να δράσει ως καταλύτης δίνοντας την αναγκαία επιτάχυνση σε τομείς όπως η έρευνα και η καινοτομία. Άρα εκείνο που καλείται η Επιτροπή να κάνει κυρίως είναι να απαλείψει όλα τα γραφειοκρατικά εμπόδια που μπαίνουν μπροστά στους υποψήφιους επενδυτές και να δημιουργήσει τις κατάλληλες υποδομές για την δημιουργία νέων και καινοτόμων επενδύσεων σε κάθε τομέα της οικονομίας που η Εύβοια έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Ο ορισμός, από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό ως υπευθύνου της Επιτροπής για την ανασυγκρότηση της Εύβοιας, του Κυρίου Μπένου γεννά ελπίδες και δημιουργεί πολλές προσδοκίες στους κατοίκους της Εύβοιας. Γιατί ο κύριος Μπένος έχει αποδείξει από την ίδια του την πορεία και τα έργα του, ότι είναι όχι απλά ένας καλός οραματιστής και ένας πολύ καλός πραγματιστής που δεν μένει δηλαδή στα καλά λόγια αλλά το κύριο που τον ενδιαφέρει είναι η Πράξη, δηλαδή τα Έργα. Η κριτική που κάνουν κάποιοι φίλοι ότι με την κίνηση αυτή υποτιμάται η τοπική και η περιφερειακή αυτοδιοίκηση είναι υπερβολική. Σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές μια Επιτροπή ανασυγκρότησης σε απ’ευθείας συνεργασία με τον Πρωθυπουργό της χώρας μόνο καλό για την Εύβοια είναι. Άλλωστε η Επιτροπή και ο κύριος Μπένος θα συνεργασθεί κυρίως και άμεσα με τους τοπικούς Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια, τον Περιφερειάρχη και το Περιφερειακό Συμβούλιο για την σχεδίαση και υλοποίηση του Σχεδίου Ανασυγκρότησης. Όλοι οι φορείς της Εύβοιας κι ειδικά ο επιστημονικός κόσμος, αλλά και οι πολίτες, ελπίζω ότι θα συμπαρασταθούμε και θα ενισχύσουμε το έργο της Επιτροπής του κ.Μπένου, γιατί η υπόθεση αυτή δεν αφορά κάποια στενά κομματική επιλογή, αλλά μια εθνική υπόθεση και κανένας μικροκομματισμός δεν έχει θέση.
[2] https://www.kathimerini.gr/society/561460750/prepei-na-allaxei-epiteloys-to-montelo-ton-anadasoseon/
Δρ Κωνσταντίνος Χαϊνάς, π.Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας
Διδάκτωρ Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
