Η άλλη μέρα για τη δημοκρατική αριστερά

Οι πρόσφατες εξελίξεις στον χώρο του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, με την αποχώρηση -ουσιαστικά- της ανανεωτικής πτέρυγας, δημιουργούν τουλάχιστον σε κάποιους που είχαν συμβάλλει στην δημιουργία του, κάποια ανάμικτα συναισθήματα. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι συναισθηματικό. Είναι κατ’εξοχήν πολιτικό. Γιατί τα πολιτικά κόμματα είναι μέσα, πολιτικά εργαλεία για την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής κοινωνίας και όχι αυτοσκοπός. Είναι αλήθεια ότι ο χώρος του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ πέρα από τις προσωπικές κόντρες που πράγματι σε ένα βαθμό υπάρχουν, κυρίως όμως το πρόβλημά του ήταν και παραμένει πολιτικό και ιδεολογικό. Υπάρχουν σημαντικές στρατηγικές πολιτικές διαφορές στις συνιστώσες που συναποτελούσαν τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ, που απ’ότι αποδείχθηκε έκαναν αδύνατη την συνύπαρξη τους. Η διαιώνιση αυτής της κατάστασης, δημιουργούσε πολλά προβλήματα τα οποία είχαν επιπτώσεις, πέρα από την πολιτική σύγχυση και στις προσωπικές σχέσεις των ανθρώπων. Άλλωστε ιστορικά, οι σχέσεις ‘προδοσίας’ και οι ‘ανθρωποθυσίες’ είναι αρκετά δημοφιλείς στον χώρο της αριστεράς. Άρα λοιπόν η αποχώρηση της ανανεωτικής πτέρυγας δημιουργεί αντικειμενικά τις προϋποθέσεις για πιο ομοιογενείς πολιτικούς χώρους, δηλαδή εν δυνάμει μεγαλύτερη αξιοπιστία και ενιαία πολιτική έκφραση για όλους. Αν και υπάρχουν ακόμη σημαντικές προστριβές με τις άλλες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα σταυρόλεξο που πολύ δύσκολα θα λυθεί από την ηγεσία του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ στην συνέχεια. Και το πιθανότερο να έχουμε και νέες αποχωρήσεις από τον ΣΥΝ ή από τον ΣΥΡΙΖΑ ή ανακατατάξεις και νέες συμπράξεις. Μάλιστα η αποχώρηση της ανανεωτικής πτέρυγας αφαιρεί αυτόματα κάθε άλλοθι σε όλους αυτούς που την κατηγορούσαν μέχρι σήμερα, ότι αποτελούσε την βασική αιτία των προβλημάτων στον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Οι πολιτικές ανακατατάξεις είναι θεμιτές και κανένας δεν μπορεί να κατηγορήσει τον άλλον για ‘προδοσία’ επειδή διαφοροποιήθηκε ή επειδή άλλαξε γνώμη. Οι διαφορές είναι πολιτικές και οι διαφοροποιήσεις και οι ανακατατάξεις είναι διαδικασίες ενός ζωντανού πολιτικού οργανισμού. Και αυτό είναι υγεία. Οι άνθρωποι άλλωστε αλλάζουν. Έχουν δικαίωμα να αλλάζουν ή να αναθεωρούν κάποια πράγματα, χωρίς να γίνονται υποχρεωτικά και ΄προδότες’. Επιτέλους πρέπει να σταματήσει αυτό το κυνήγι μαγισσών. Ασφαλώς ποιες ιδέες θα δικαιωθούν (αν έχει κάποιο νόημα αυτό) θα αποδειχθούν από την ίδια τη ζωή και τις εξελίξεις.
Αντικειμενικά λοιπόν το τοπίο γίνεται σχετικά πιο ξεκάθαρο για όλους και οι πολίτες θα κρίνουν. Ασφαλώς οι ‘ιδεολογικές καθαρότητες’ σήμερα, είναι και αντι-ιστορικές και ανεφάρμοστες. Και ίσως κάποιος να ισχυριστεί ότι ιδιαίτερα σήμερα σε στιγμές μιας μεγάλης κρίσης όπως αυτή που περνάει η χώρα μας, μια ακόμη διάσπαση στον χώρο της αριστεράς είναι πολυτέλεια. Όμως, σε τέτοιες μεγάλες στιγμές, όταν μια δύναμη αισθάνεται ότι ασφυκτιά πολιτικά και οι απόψεις της δεν ακούγονται στην κοινωνία, έχει υποχρέωση να απευθυνθεί απ’ευθείας στην κοινωνία και να επικοινωνήσει τα δικά της μηνύματα. Και θα κριθεί από την κοινωνία. Άλλωστε δεν υπάρχει και άλλος τρόπος από το να δοκιμάζονται οι ιδέες και οι προτάσεις του καθένα, μέσα στην κοινωνία και οι ίδιες οι κοινωνίες να κρίνουν και να αποφασίζουν. Και μέσα από συνθέσεις και αναδιατάξεις οι κοινωνίες τελικά να διαμορφώνουν κάθε φορά το πολιτικό πλαίσιο στη βάση των πολιτικών και κοινωνικών συγκλίσεων. Σε κάθε άλλη περίπτωση το πολιτικό σύστημα θα είναι ξεκομμένο από την κοινωνία (όπως εν γένει είναι σήμερα), δομημένο γραφειοκρατικά που θέλει τους πολίτες έρμαιους ενός πελατειακού συστήματος και χειροκροτητές, και κάποια στιγμή ψηφοφόρους.

Κόμμα ή πολιτική κίνηση ;
Το κύριο για ένα πολιτικό οργανισμό είναι οι πολιτικές και οι προγραμματικές θέσεις του για τα μεγάλα θέματα της κοινωνίας και της χώρας. Τουλάχιστον σε πρώτη φάση ως προγραμματικές αρχές. Όχι ως απόλυτες αλήθειες. Να κατανοήσει η κοινωνία τις θεμελιώδεις διαφορές της νέας πολιτικής κίνησης με την δογματική και την λεγόμενη ‘αντισυστημική’ αριστερά. Και οι διαφορές ασφαλώς είναι μεγάλες και ουσιαστικές. Και οι πολίτες θα ενημερωθούν και θα κρίνουν. Και κυρίως θα εκφραστούν. Σήμερα υπάρχει ένα σοβαρό έλλειμμα εκπροσώπησης. Το πολιτικό σύστημα έχει απαξιωθεί συνολικά και καθολικά στην ελληνική κοινωνία. Η νέα πολιτική κίνηση της δημοκρατικής αριστεράς, μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί ως ο νέος εκφραστής μιας νέας ελπίδας. Ως τον καταλύτη μιας νέας συνάντησης των προοδευτικών δυνάμεων της ελληνικής κοινωνίας. Από τον χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της πολιτικής οικολογίας έως τις ανέντακτες δυνάμεις της κοινωνικής αριστεράς, που σήμερα αναζητούν μια νέα δύναμη έκφρασης και θέλουν να συμμετέχουν στην δημοκρατική ανόρθωση και ανασυγκρότηση της χώρας.
Όχι στην οικοδόμηση ενός άλλου κομματικού μηχανισμού. Η κοινωνία δεν έχει ανάγκη από έναν νέο κομματικό μηχανισμό. Έχει ανάγκη από νέες ιδέες, από νέες προτάσεις, από νέα πρόσωπα. Άρα η νέα πολιτική κίνηση της δημοκρατικής αριστεράς που κυοφορείται, πρέπει να αποφύγει τα χαρακτηριστικά ενός παρωχημένου κομματικού μηχανισμού. Πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά μιας αυθεντικής πολιτικής κίνησης στα πλαίσια της κοινωνίας των πολιτών. Μιας κίνησης που θα λειτουργεί με όρους άμεσης δημοκρατίας και με εκπροσώπους οι οποίοι θα ανανεώνονται σε συνεχή και διαρκή βάση και θα είναι άμεσα ανακλητοί. Με λειτουργίες μέσα στην κοινωνία και για την κοινωνία. Με διαδικασίες ανοικτές και δημοκρατικές χωρίς αποκλεισμούς για κανέναν. Η νέα πολιτική κίνηση της δημοκρατικής αριστεράς πρέπει να πείσει ότι, δεν αποτελείται από ‘φωστήρες’ που θα πάνε να ‘ξυπνήσουν’ την κοινωνία. Η κοινωνία ξέρει. Οι πολίτες γνωρίζουν. Δεν χρειάζονται διαφώτιση. Καταλαβαίνουν. Πολιτική έκφραση χρειάζονται. Να δουν μια κίνηση με όρους κοινωνίας των πολιτών για να τους εκφράσει. Και να ξέρουν ότι αυτοί –οι πολίτες- θα είναι οι πρωταγωνιστές. Ότι δεν θα αποτελούν τους παραλήπτες της ‘γραμμής’, αλλά οι διαμορφωτές της. Ότι δεν τους χρειάζονται για να κάνουν προεκλογικές εκστρατείες, αλλά για να αποτελέσουν τους βασικούς κρίκους μιας νέας κοινωνίας, της αλληλεγγύης και της συνεισφοράς. Ότι δεν τους ζητάνε την ψήφο τους για να τους εκπροσωπήσουν στην επίλυση των προβλημάτων τους, αλλά για να συνδιαμορφώσουν τους όρους επίλυσης των προβλημάτων μας ως κοινωνία. Ότι δεν τους θέλουν για να διαμορφώνουν κάποιοι εσωκομματικές ισορροπίες ή για να προωθούν προσωπικές στρατηγικές. Η δημοκρατική αριστερά πρέπει να αποδείξει ότι θέλει και μπορεί. Και κυρίως να εμπιστευθεί τους απλούς πολίτες. Οι διαδικασίες ‘από πάνω’ έχουν τελειώσει. Χρειαζόμαστε ζωντανές διαδικασίες ‘από κάτω’. Αυτό που πρέπει να κάνει η κυοφορούμενη πολιτική κίνηση, είναι να καλέσει τους πολίτες σε μια νέα αφύπνιση, σε μια νέα διαδικασία αυτοοργάνωσης. Μέσα από τέτοιες διαδικασίες ‘από κάτω’ θα οικοδομήσουμε μια νέα δημοκρατική αριστερά, χωρίς επετηρίδες, χωρίς αγκυλώσεις, χωρίς αποκλεισμούς, με κανόνες άμεσης δημοκρατίας όπου είναι δυνατόν. Το ζητούμενο δεν είναι η δημιουργία ενός άλλου πολιτικού ‘κόμματος’. Αυτό είναι το εύκολο. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία ενός μεγάλου κοινωνικού και πολιτικού ρεύματος της δημοκρατικής αριστεράς που θα εμπνεύσει την ελληνική κοινωνία και θα προτείνει μια πραγματική εναλλακτική πρόταση διεξόδου, σήμερα και όχι αύριο.

Κώστας Χαϊνάς
6-6-2010