Ακούμε δεξιά και αριστερά για εναλλακτικές λύσεις, αλλά εναλλακτικές λύσεις δεν βλέπουμε. Ακούμε διάφορα συνθήματα με διάφορα επίθετα και αντωνυμίες, κάποιες βάσιμες κριτικές, αλλά εναλλακτική πολιτική πρόταση δεν φαίνεται στον ορίζοντα, εκτός από μεμονωμένες φωνές. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά και με βασικό κριτήριο τη κοινή λογική.
Η χώρα μας έχει ένα σοβαρό διαχρονικό πρόβλημα, που βασίζεται στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό υπόδειγμα που εφαρμόστηκε στη χώρα μας από όλες σχεδόν τις μεταπολιτευτικές Κυβερνήσεις. Πέρα από μεμονωμένα θετικά επιτεύγματα που σίγουρα υπήρξαν στη χώρα μας, είχαμε μια διακυβέρνηση που βασιζόταν σε ένα σπάταλο πελατειακό κράτος, σε μια παραγωγική βάση που χρόνο με το χρόνο έφθινε και τα δημόσια ελλείμματα κάθε χρόνο να μεγαλώνουν. Έτσι ο δανεισμός μας μέσα από την έκδοση ομολόγων να αποτελεί ‘μονόδρομο’ για όλες τις Κυβερνήσεις μέχρι σήμερα. Από κοντά διάφορες ισχυρές συντεχνίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα και όχι μόνο, εκβιάζοντας ουσιαστικά την ελληνική κοινωνία, αποκόμισαν προκλητικά προνόμια, χωρίς αντιδράσεις από κανέναν σχεδόν πολιτικό χώρο. Μια επιχειρηματική κοινότητα σε μεγάλο βαθμό κρατικοδίαιτη και με ανύπαρκτη ουσιαστικά καινοτομία και ανταγωνιστικότητα. Στην ουσία είχαμε μια κοινωνία όπου μεγάλα τμήματά της συμμετείχαν ή είχαν την αίσθηση ότι συμμετείχαν λίγο ή περισσότερο, σ’αυτό που κάποιοι ονομάζουν πάρτι της μεταπολίτευσης. Και κανένας πριν ελαχίστων δεν αντιδρούσε. Απόδειξη γιαυτό είναι ότι το εκλογικό ποσοστό που συγκέντρωναν όλα αυτά τα χρόνια τα δύο κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα, ήταν πάντα σχεδόν περίπου ή πάνω από το 80% του εκλογικού σώματος! Έτσι φτάσαμε στα σημερινά αδιέξοδα. Αβίαστα λοιπόν εξάγουμε το συμπέρασμα ότι, οι βασικοί υπεύθυνοι για την σημερινή κατάσταση είναι οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν στη χώρα μας από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις που κυβέρνησαν τη χώρα τα χρόνια από τη μεταπολίτευση. Η διαπίστωση αυτή πολύ δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί, ακόμη και από πολιτικούς που συμμετείχαν στις Κυβερνήσεις αυτές! Αυτό δείχνει η σύγχυση και η αμηχανία που διαπερνά οριζόντια τους δύο μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς. Η απαξίωση του υφιστάμενου πολιτικού προσωπικού τους είναι πλέον μια καθημερινή εικόνα. Και μια κοινωνία εξοργισμένη και ταυτόχρονα συγχυσμένη και αυτή σε μεγάλο βαθμό αφού δεν βλέπει –πέρα από συνθήματα- κάποια ρεαλιστική και συγκεκριμένη πολιτική εναλλακτική πρόταση για να ‘πιαστεί’.
Η αριστερά από την άλλη, τραυματισμένη από την πτώση του ‘υπαρκτού’, αλλά και εγκλωβισμένη στα δικά της αδιέξοδα, δεν μπόρεσε να αρθρώσει πειστικό εναλλακτικό λόγο και να απειλήσει σοβαρά το δικομματικό σκηνικό ποτέ μέχρι σήμερα. Θα μπορέσει άραγε σήμερα να υπερβεί τις δικές της αντιθέσεις και να διατυπώσει ένα νέο υπόδειγμα στην ελληνική κοινωνία ; Με όλα τα δεδομένα που έχουμε έως σήμερα δεν φαίνεται κάτι τέτοιο. Η κομμουνιστική αριστερά ‘κλεισμένη’ στο κάστρο του ΄Περισσού’ καλεί σε ανυπακοή και αντίσταση, κατεβάζοντας κάθε τόσο τις συντεταγμένες δυνάμεις του ΠΑΜΕ στους δρόμους ή να κλείνει τα λιμάνια. Μέχρις εκεί. Από την άλλη στο χώρο του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ – πέρα από μεμονωμένες φωνές - έχει αρχίσει ο ‘εμφύλιος’ σπαραγμός με τις πρώτες ‘ανθρωποθυσίες’ να είναι στην ημερήσια διάταξη. Που χρόνος για εναλλακτικές προτάσεις εξουσίας.
Γιατί το ζητούμενο σήμερα είναι αν υπάρχει εναλλακτική πρόταση εξουσίας από την δημοκρατική αριστερά απέναντι στην ακολουθούμενη πολιτική.
Η περίοδος είναι σαφώς μεταβατική και είμαστε στην αρχή του τέλους της μεταπολίτευσης. Το πολιτικό σύστημα είναι σε αδιέξοδο και από πολλές πλευρές αναζητούνται διάφορες λύσεις. Διαφαίνεται μια προσπάθεια αναδιάταξης και ανασυγκρότησης των πολιτικών δυνάμεων. Το θέμα είναι μέσα από ποιες διαδικασίες θα γίνει αυτή η αναδιάταξη και ανασυγκρότηση. Αν γίνει σε συνθήκες εργαστηρίου, σε γραφεία και με μαγειρέματα συσχετισμών θα αποτύχει. Όπως θα αποτύχει εάν δημιουργηθεί ‘κρίσιμη μάζα’ που ενδέχεται να οδηγήσει σε ‘Μπερλουσκονικά’ μοντέλα, αν και τέτοια μοντέλα δεν συνάδουν με την παράδοση της χώρας μας (αλλά πάντα υπάρχει μια αρχή). Αν γίνει με όρους κοινωνίας των πολιτών θα έχουμε μια νέα μετά – μεταπολίτευση. Και αυτό θα είναι μια πρόκληση για όλους τους πολίτες, για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα και καλό για την κοινωνία. Γιατί προς όφελος της κοινωνίας και της χώρας θα είναι εάν καταφέρει να αναδιοργανωθεί και να ανασυνταχθεί με όρους κοινωνίας των πολιτών, όλο το πολιτικό σύστημα. Ο τρόπος που θα γίνει αυτή η ανασύνθεση του πολιτικού συστήματος θα εξαρτηθεί και η πορεία της χώρας στο μέλλον.
Κάποιες σκέψεις για την πορεία της δημοκρατικής αριστεράς.
Δεν θεωρώ ότι το Συνέδριο του ΣΥΝ θα λύσει κάποιο πρόβλημα με τους όρους που πραγματοποιείται. Το πρόβλημα του ΣΥΝ κατά την γνώμη μου συνδέεται με την φυσιογνωμία και την προγραμματική πρόταση αυτού του χώρου και όχι με τα γνωστά εσωκομματικά προβλήματα που μάλλον καλείται να ‘λύσει’. Δηλαδή να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητες που δημιουργήθηκαν με την αλλαγή της ηγεσίας του το 2008. Το συνολικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ οδηγείται σε αδιέξοδο, αφού μεγάλες προγραμματικές διαφορές χωρίζουν πολλές συνιστώσες και γιατί ποτέ δεν έγινε μια πραγματική προσπάθεια διαλεκτικής σύνθεσης των διαφορετικών προσεγγίσεων, αλλά οι διαφορές αντιμετωπίστηκαν πάντα με όρους ‘προδοσίας’. Αλλά και γιατί ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για κάθε είδους παραγοντισμούς, αλλά και για υπερβολές στο όνομα κάποιου ‘αντισυστημισμού’ που δεν χαρακτήριζαν ποτέ τον χώρο της δημοκρατικής αριστεράς. Και γιατί ακόμη δυστυχώς δεν έχουμε εκπαιδευτεί σε συλλογικές και συναινετικές κουλτούρες διαλόγου και συνύπαρξης. Θα πρότεινα λοιπόν αντί να παρακολουθήσουμε νέες ανθρωποφαγίες (γιατί αυτό διαβλέπω με τους χαρακτηρισμούς που ακούω δεξιά και αριστερά), να υπάρξουν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες, ώστε χωρίς κόμπλεξ και χαρακτηρισμούς να ανασυγκροτηθούν αυτόνομες πολιτικές κινήσεις (κόμματα;) με βάση το κοινό προγραμματικό πλαίσιο που θα διαμορφωθεί σε κάθε πολιτική πρωτοβουλία. Οι κινήσεις αυτές να κατέβουν αυτόνομα στις εθνικές εκλογές και μέσα από τις κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες να δοκιμαστούν στην λαϊκή ετυμηγορία. Η πολιτική τους επιβίωσή να εξαρτηθεί μόνο από την κοινωνική αποδοχή τους και όχι από κάποιους εσωκομματικούς συσχετισμούς. Ένα πολιτικό κόμμα είναι μέσον για μια δημοκρατική και καλύτερη κοινωνία και όχι αυτοσκοπός. Η δημοκρατική αριστερά να ανοίξει τα πανιά της και να μην φοβηθεί να συναντηθεί με όλες τις δυνάμεις της κοινωνικής αριστεράς και της οικολογίας. Να δημιουργήσει σε όλους τους τομείς της κοινωνίας χώρους διαλόγου και γιατί όχι και κοινής δράσης όπου είναι ώριμα τα πράγματα. Να συναντηθεί από μηδενική βάση με τις δυνάμεις του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της πολιτικής οικολογίας που βρίσκονται στις γραμμές του ΠΑΣΟΚ, των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ – ΠΡΑΣΙΝΩΝ και μεταξύ των ανένταχτων πολιτών. Να δημιουργηθούν από κοινού με αυτές τις δυνάμεις, σε κάθε πόλη και σε κάθε κλάδο, σε πρώτη φάση ανοικτοί χώροι διαλόγου. Να ανοίξει μια μεγάλη δημοκρατική συζήτηση για το μέλλον αυτού του τόπου. Με τοπική αλλά και με εθνική ατζέντα. Μέσα απ’αυτές τις διαδικασίες, με όρους κοινωνίας των πολιτών θα διαμορφώνονται οι συνθήκες μιας νέας πολιτικής συγκρότησης της δημοκρατικής αριστεράς και της οικολογίας και των πολιτικών συμμαχιών, χωρίς προκαταλήψεις και αποκλεισμούς. Με καινούριους όρους. Με προγραμματικό πλαίσιο που θα γράφεται καθημερινά με όρους κοινωνίας των πολιτών και με άμεσες δημοκρατικές διαδικασίες. Μέσα από έναν τέτοιο διάλογο και με την εμπειρία θα μαθαίνουμε όλοι. Αρκεί να έχουμε ανοικτά τα μάτια και τα αυτιά μας και δεν ταμπουρωνόμαστε σε δόγματα και απόλυτες αλήθειες. Δεν χρειάζεται ούτε να ΄βιάζουμε’ τις εξελίξεις ούτε να τις μαγειρεύουμε σε κάποια γραφεία. Ανοικτά στην κοινωνία και μέσα από την κοινωνία θα υπάρξει, εάν υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη στην πολιτική δημοκρατική οικολογική αριστερά.
Κώστας Χαϊνάς
Χαλκίδα 23-5-2010