Τελευταία με αφορμή τις εκλογές στη Γερμανία, πολλοί πολιτικοί και
αναλυτές έχουν γράψει για θέματα που συνδέονται με τη χρηματοδότηση της χώρας,
το μνημόνιο, τη δανειακή σύμβαση και άλλα ενδιαφέροντα. Η ουσία αυτών των
τοποθετήσεων είναι με λίγα λόγια, ότι σήμερα η χώρα μας είναι θύμα της πολιτικής
της ΕΕ και της ειδικότερα της Γερμανίας, φτάνοντας σε ακραία συμπεράσματα όπως ο
ισχυρισμός περί αποικίας χρέους, προτεκτοράτου και άλλων ηχηρών, που όμως δημιουργούν
έντονα εθνικιστικά και αντιευρωπαϊκά συναισθήματα, γενικότερα για την πορεία της
Ευρώπης και της υπόθεσης της δημοκρατικής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Όμως πέρα από
κάποιες γραφικές αναλύσεις για τα θέματα αυτά, υπάρχουν και έγκυρες αναλύσεις,
από σοβαρούς πολιτικούς και αναλυτές, οι οποίες μπορεί να μην αναπαράγουν τα
γνωστά στερεότυπα, αλλά και αυτά σε ένα βαθμό υποστηρίζουν θέσεις οι οποίες όμως
δεν δίνουν όλες τις πλευρές της αλήθειας. Αν θέλετε να πάρετε μια γεύση αυτών των
σοβαρών προσεγγίσεων δεν έχετε παρά να διαβάσετε τα άρθρα κάποιων συντακτών
εφημερίδων που πρόσκεινται στη «Νέα Δημοκρατία», ομιλίες στελεχών του ΠΑΣΟΚ και
το τελευταίο άρθρο του κου Σταθάκη στην «Αυγή» με τίτλο «Το ελληνικό ζήτημα στις φαντασιώσεις των Γερμανών πολιτικών»
(1-9-2013), (http://www.avgi.gr/article/873273/to-elliniko-zitima-stis-fantasioseis-ton-germanon-politikon), το οποίο είναι αρθρωμένο σε έξι ενότητες
με τίτλο την αλήθεια. Έτσι στο ίδιο μοτίβο καταθέτω τις επόμενες σκέψεις, σε
μια εποχή που ο εύκολος αντιγερμανισμός και ο αντιευρωπαϊσμός είναι της μόδας.
Αλήθεια πρώτη : Έχουν πληρώσει κάτι οι
Γερμανοί για την Ελλάδα ;
Η Γερμανία, δηλαδή οι γερμανοί φορολογούμενοι έχουν
συνεισφέρει τουλάχιστον 20 δις. ευρώ στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας, για την στήριξη των χωρών που διέρχονται σοβαρή οικονομική κρίση,
όπως η δική μας χώρα, πέρα από τις εγγυήσεις. Άρα όσα λέγονται ότι η Γερμανία δεν έχει
βάλλει ούτε ένα ευρώ για την Ελλάδα είναι ψέμα.
Αλήθεια δεύτερη : Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν από
τα ελληνικά ομόλογα;
Με βάση το 2ο μνημόνιο η ΕΚΤ και όσες κεντρικές τράπεζες
χωρών της ΕΕ έχουν ελληνικά ομόλογα, επιστρέφουν όλα τα κέρδη τους στην Ελλάδα,
άρα τελικά χάνουν. Δηλαδή δεν κερδίζουν από την αγορά ελληνικών ομολόγων, ούτε
ένα ευρώ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας και
των άλλων χωρών.
Αλήθεια Τρίτη : Η Γερμανία κερδίζει από την ελληνική
κρίση ;
Οι γερμανικές τράπεζες και άλλοι ιδιωτικοί φορείς γερμανικών συμφερόντων,
έχασαν –έστω και αν προσπάθησαν να ελαχιστοποιήσουν τις ζημιές τους με πώληση
των ελληνικών ομολόγων - με την εφαρμογή
του PSI, αφού «κουρεύτηκαν» όσα ελληνικά ομόλογα κατείχαν
τελικά. Όπως έχασαν βέβαια και κάποιοι μικρο-ομολογιούχοι από το «κούρεμα» του PSI. Αυτό το σημειώνω, για να μην νομίζουν κάποιοι ότι
το «κούρεμα», είναι πανάκεια. Πρέπει να ξέρουμε ότι, όταν «κουρεύονται δάνεια
κάποιοι θα πληρώσουν γι αυτό. Και πολλές φορές χάνουν τα λεφτά τους απλοί
άνθρωποι, μικροκαταθέτες, ασφαλιστικά ταμεία εργαζομένων και άλλοι που
επένδυσαν στα ομόλογα μιας χώρας.
Η Γερμανία ωφελείται προσωρινά από τα μικρά επιτόκια δανεισμού που έχει
η ίδια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ωφελείται γενικά από την κρίση. Τα μικρά
επιτόκια τα εξασφαλίζει γιατί η οικονομία της είναι σε καλύτερη κατάσταση από
τις χώρες της κρίσης και τα κεφάλαια στον καπιταλισμό επιλέγουν τις
αποδοτικότερες και σταθερότερες αγορές, Και η γερμανική αγορά αν και δεν
παρέχει ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις, παρέχει όμως μεγαλύτερη ασφάλεια και έτσι
γίνεται ελκυστής κεφαλαίων. Όμως, μεσοπρόθεσμα και ιδιαίτερα μακροπρόθεσμα η
Γερμανία ως εξαγωγική χώρα, ζημιώνεται σοβαρά από την συνέχιση της ύφεσης στο
νότο της Ευρώπης. Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε τη μεγάλη μείωση των
εξαγωγών της προς τις χώρες του νότου. Ειδικά προς την Ελλάδα, οι εξαγωγές της
μειώθηκαν στο επίπεδο που ήταν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Άρα τα
επιχειρήματα ότι η Γερμανία δεν θέλει να ξεφύγουμε από το σπιράλ της κρίσης
εμείς και οι χώρες του νότου, γιατί έτσι κερδίζει, είναι εσφαλμένη γιατί δεν
συνάδει με τα γενικά οικονομικά συμφέροντα της Γερμανίας.
Αλήθεια τέταρτη : Το χρέος της χώρας μειώθηκε ή αυξήθηκε
;
Είναι αλήθεια ότι το χρέος της χώρας μας το 2013 είναι περίπου το ίδιο
με αυτό του 2010, οπότε ο κάθε καλοπροαίρετος πολίτης μπορεί να σκεφτεί ότι
τόσες θυσίες, τόσα προγράμματα χρηματοδότησης, πήγαν χαμένα αφού είμαστε στο
ίδιο σημείο ; Όχι βέβαια. Παρά την προσπάθεια του πολιτικού συστήματος να
διατηρήσει το status quo του
πελατειακού Κράτους των προηγούμενων δεκαετιών και των ολιγωριών των μέχρι
σήμερα κυβερνήσεων της χώρας που κρύβονται φοβισμένοι πίσω από την τρόικα, παρά
το γεγονός ότι πολλά μέτρα ήταν άδικα και ισοπεδωτικά, σήμερα είμαστε σε σαφώς
καλύτερη θέση εξαιτίας των χρηματοδοτικών προγραμμάτων των εταίρων μας. Με τα
«μισητά» μνημόνια αυτών των τριών χρόνων, πέρα από το μηδενισμό των ελλειμμάτων,
α) δανειζόμαστε σήμερα με 1,8% επιτόκιο περίπου, δηλαδή πολύ μικρότερο από
χώρες που δεν είναι σε «μνημόνια», β)από τα 300 δις. ευρώ του χρέους του 2010,
έπρεπε να αναχρηματοδοτήσουμε μέχρι το 2020, πάνω από το 75% αυτού του χρέους,
ενώ σήμερα έχουμε να αναχρηματοδοτήσουμε το 25%, δηλαδή επεκτάθηκε σημαντικά ο
χρόνος αναχρηματοδότησης, γ) οι τόκοι αυτού του χρέους κάθε χρόνο ήταν 20 δις.,
ενώ σήμερα είναι κάτω από 10 δις. ευρώ.
Λοιπόν ας αφήσουμε να μιλήσουν τα νούμερα, για να φανεί όλη η αλήθεια
για το χρέος. Γιατί αλήθεια είναι ότι το χρέος μας ως απόλυτο νούμερο, είναι
περίπου το ίδιο με αυτό του 2010, αλλά η κατάσταση του χρέους είναι πολύ
διαφορετική (χρόνος αναχρηματοδότησης, κόστος εξυπηρέτησης, επιτόκια κ.λ.π.)
την οποία εντέχνως κάποιοι την αποκρύβουν για να στηρίξουν μια στείρα
«αντιμνημονιακή» και αντιευρωπαϊκή πολιτική.
Αλήθεια Πέμπτη : Χρειαζόμαστε άλλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα
;
Στα μέσα περίπου του 2014 ολοκληρώνεται η ισχύς της μνημονιακής σύμβασης
της χώρας μας και τελειώνει και η χρηματοδότηση με τους ευνοϊκούς όρους που
αναφέρθηκαν (επιτόκια, χρόνοι αποπληρωμής κ.λ.π.). Κάποιες αναλύσεις λένε ότι μάλλον μας
συμφέρει να συνεχίσει η χρηματοδότηση της χώρας μέσα από μια νέα μνημονιακή
σύμβαση που θα υπογράψουμε για τα επόμενα χρόνια. Ο αντίλογος λέει ότι μια νέα
δανειακή σύμβαση, σημαίνει νέες δεσμεύσεις της χώρας, νέο μνημόνιο, νέες
περικοπές και νέες θυσίες. Ασφαλώς δεν είναι εύκολες οι απαντήσεις. Όμως ας
βάλλουμε τα νούμερα κάτω και με βάση τη κοινή λογική και τα συμφέροντα της χώρας,
ας αναζητήσουμε ποια είναι η καλύτερη λύση για τη χώρα.
Αλήθεια έκτη : Ποια είναι η καλύτερη λύση για τη χώρα
;
Δεν νομίζω να είναι κανένας έλληνας που να θέλει κάθε τόσο η χώρα να
υπογράφει μνημόνια για να σωθεί. Έτσι λοιπόν ας καθίσουμε να συζητήσουμε με
τους συμμάχους και δανειστές μας και να αναζητήσουμε με συναίνεση, μια λύση για
την περαιτέρω ομαλή χρηματοδότηση της χώρας. Οι προϋποθέσεις είναι, α) να μπορούμε
να εξυπηρετούμε το χρέος από τα δικά μας πλεονάσματα, β)να μπορούμε να
δανειζόμαστε μόνοι μας από τις αγορές, με βιώσιμα όμως επιτόκια ώστε να μπορούμε
να αναχρηματοδοτούμε το χρέος. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε φτάσει στο πρώτο
εξάμηνο του 2014, σε ένα καλό σημείο όσον αφορά τους στόχους του σημερινού
προγράμματος. Γι αυτό αφορά όλους (συμπολίτευση και αντιπολίτευση, συνδικάτα,
κοινωνία των πολιτών), η σημερινή επιτυχία του προγράμματος, ώστε να μπορέσουμε
να διαπραγματευθούμε καλύτερα με τους εταίρους και δανειστές μας. Όσοι θέλουν
και επιδιώκουν την αποτυχία του προγράμματος σήμερα, είναι σαν να θέλουν την
αποτυχία της χώρας, είτε μας αρέσει η Κυβέρνηση είτε όχι. Έτσι λοιπόν, εάν όλα
πάνε σχετικά καλά (δημοσιονομικό πλεόνασμα κ.λ.π.), μπορούμε να μιλήσουμε, α) για
μια απόλυτη μείωση του χρέους με την μεταφορά των 50 δις. της ανακεφαλαιοποίησης
των τραπεζών, στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα στήριξης, β) την περαιτέρω μείωση
των επιτοκίων των δανείων που έχουμε πάρει, γ) την επιμήκυνση της αποπληρωμής
του σημερινού χρέους. Εάν επιτύχουμε αυτούς τους στόχους, σε συνδυασμό με την
εφαρμογή μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, μπορούμε να μιλήσουμε για αλλαγή
πορείας της χώρας.
Συμπέρασμα
Χρειάζεται να αναλάβουμε τις τύχες μας στα δικά μας χέρια. Κυβερνώντες
και κοινωνία. Ας σταματήσουμε να ζητάμε πάντα από τους έξω να μας σώζουν. Σε
τελευταία ανάλυση δικές μας Κυβερνήσεις και η δική μας κοινωνία με τις επιλογές
της, δημιούργησε αυτό το τεράστιο χρέος και τα ελλείμματα. Δεν είναι και πολύ
ηθικό και προοδευτικό να απαιτούμε να πληρώσουν άλλοι λαοί, για τις δικές μας επιλογές,
εννοώ ως έθνος. Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας, όλοι. Πολιτικό σύστημα, δικαιοσύνη
και κοινωνία, εμείς οι πολίτες. Και αν χρειάζεται να κάνουμε πρόσθετες θυσίες και
αναγκαίες αλλαγές, ας τις αποφασίσουμε εμείς, χωρίς να υποχρεωνόμαστε από
τρίτους. Να συντάξουμε δηλαδή ένα δικό μας μνημόνιο, ένα είδος δηλαδή ενός
Εθνικού Σχεδίου Ανόρθωσης του Κράτους και της οικονομίας της χώρας. Ένα εθνικό μνημόνιο
που θα το υπογράψουμε εμείς οι πολίτες και θα υποχρεώσουμε το πολιτικό σύστημα
να το εφαρμόσει, αναδεικνύοντας τις κατάλληλες πολιτικές δυνάμεις στην
διακυβέρνηση της χώρας. Και αν κάποιοι θεωρούμε ότι σήμερα δεν έχουμε τέτοιες
δυνάμεις, τότε ας αλλάξουμε τις υπάρχουσες, ή αν δεν μπορούμε, ας
δημιουργήσουμε νέες, οι οποίες θα αναλάβουν μαζί με τους πολίτες το βαρύ φορτίο
της ανόρθωσης της χώρας και της εφαρμογής του δικού μας μνημονίου.
2-8-2013
Κώστας Χαϊνάς
