Σκέψεις για την μεταφορά του λιμανιού της Χαλκίδας

Το θέμα της μεταφοράς του λιμανιού της Χαλκίδας, είναι ένα θέμα που ταλανίζει την κοινωνία μας χρόνια τώρα. Έχουν τοποθετηθεί πολλοί φορείς κατά καιρούς. Τελευταία το θέμα βγήκε ξανά στην επικαιρότητα με την ανακίνησή του από την Λιμενική Επιτροπή και με την γνωστή μελέτη που πρότεινε ως την πιο ενδεδειγμένη θέση την περιοχή της αρχαίας Αυλίδας. Είχαμε τις γνωστές αντιδράσεις της κοινωνίας της περιοχής και όχι μόνο και το θέμα «ξεχάστηκε», έως πριν λίγες μέρες με την κατάθεση σχετικής επερώτησης στη Βουλή.
Στο παρελθόν έχουμε τοποθετηθεί ξεκάθαρα για το θέμα της αρχαίας Αυλίδας, της προστασίας και της ανάδειξης της. Όπως επίσης έχουμε συμφωνήσει έμμεσα με την απομάκρυνση του λιμανιού της Χαλκίδας από τον χώρο που είναι σήμερα για πολλούς λόγους, οικονομικούς, κοινωνικούς και καταρχήν περιβαλλοντικούς. Δεν είναι καθόλου φίλο-περιβαλλοντική η άποψη για την παραμονή του εμπορικού λιμανιού στο κεντρικό σημείο της πόλης. Αντίθετα. Η λειτουργία του λιμανιού τόσα χρόνια μέσα στη ζωή της πόλης, έχει επιβαρύνει σημαντικά το κυκλοφοριακό φορτίο με μεγάλα φορτηγά και νταλίκες, τα οποία πρέπει να διασχίσουν ένα σημαντικό τμήμα των δρόμων της πόλης για να έχουν πρόσβαση στο λιμάνι. Η λειτουργία του λιμανιού επιβαρύνει επίσης και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πιο παλιάς συνοικίας της πόλης, της Αγίας Παρασκευής. Γενικά η απομάκρυνση του λιμανιού θα προσδώσει μια άλλη αξία, συνολικά στην ποιότητα ζωής των κατοίκων της Χαλκίδας, θα αφαιρέσει ένα σημαντικό φορτίο ρύπανσης και θα ανοίξει το δρόμο για την ενοποίηση των παραλιακών χώρων περιπάτου με την περιοχή «βούρκος» και «Πάρκο του Λαού».
Και που πρέπει να πάει το λιμάνι εάν συμφωνήσουμε ότι πρέπει να απομακρυνθεί ; Ένα ερώτημα δύσκολο που χρειάζεται επιστημονικές προσεγγίσεις, με βασικά κριτήρια όμως όχι μόνο τα οικονομικά, αλλά και τα κοινωνικά και τα πολιτιστικά αλλά και τα περιβαλλοντικά. Δεν θα επιχειρηματολογήσω σχετικά για το ποιος είναι ο κατάλληλος χώρος που θα πρέπει να υποδεχθεί το λιμάνι της Χαλκίδας, γιατί δεν έχω, ούτε όλα τα δεδομένα στην διάθεσή μου, ούτε είμαι ο κατεξοχήν ειδικός στο θέμα. Βέβαια σε ανύποπτο χρόνο έχω μιλήσει για την αναγκαιότητα κάποιων ήπιων παρεμβάσεων στο λιμάνι της Κύμης, το οποίο σε συνδυασμό με την είσοδο του σιδηρόδρομου και της νέας υποθαλάσσιας σύνδεσης στο στενό του Μπουρτζίου και την νέα μεσογειακή χάραξη, θα μπορούσε το λιμάνι της Κύμης να αποτελέσει μια ανατολική πύλη εξυπηρέτησης των μεταφορικών και ακτοπλοϊκών αναγκών της Εύβοιας και γενικότερα. Πάντα βέβαια με σεβασμό στο περιβάλλον, χωρίς «μεσσιανικές» κατασκευές και παρεμβάσεις που θα αλλοιώσουν το τοπίο της Εύβοιας και της Κύμης ιδιαίτερα. Εάν μια τέτοια προοπτική είναι ρεαλιστική και τα επιστημονικά δεδομένα την επιβεβαιώσουν θα μπορούσε να δοθεί λύση και στο θέμα της μεταφοράς του λιμανιού της Χαλκίδας.
Εκείνο όμως που θα πω ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές είναι το θέμα της Αυλίδας. Δεν αποτελεί λύση η μεταφορά του λιμανιού της Χαλκίδας στην περιοχή της αρχαίας Αυλίδας για πολλούς λόγους. Οικονομικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και πολιτιστικούς. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να αδιαφορούμε για τον τόπο αυτό στο όνομα κάποιας «ανάπτυξης». Την «ανάπτυξη» αυτή την ζήσαμε και την ζούμε δεκαετίες τώρα στην περιοχή της αρχαίας Αυλίδας και έχουμε αρκετή εμπειρία. Υποβάθμιση κοινωνική, περιβαλλοντική, πολιτισμική όλης της περιοχής και της Χαλκίδας. Κάποιες θέσεις εργασίας που προσέφερε δεν μπορούν να ανατρέψουν το αρνητικό ισοζύγιο της παρουσίας τους, αφ’ ενός γιατί δεν έχουμε τα δεδομένα μιας άλλης «ανάπτυξης» που θα μπορούσε να έχει η περιοχή, στη βάση της αξιοποίησης της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και της φυσικής ομορφιάς του κόλπου της Αυλίδας που σπαταλήσαμε ασύδοτα κατά το παρελθόν, αφού πέραν των άλλων λόγων, αφορά ένα μνημείο με παγκόσμια απήχηση και ειδικό βάρος. Άρα λοιπόν η γνώμη μας είναι, ότι το μοντέλο αυτής της «ανάπτυξης» έχει τελειώσει. Πρέπει να αναζητήσουμε νέες λύσεις και προτάσεις. Γι αυτό προτείνουμε σε βάθος δεκαετίας, στα πλαίσια ενός νέου χωροταξικού σχεδιασμού να μεταφερθούν οι σημερινές βιομηχανίες της Αυλίδας, σε χωροθετημένη βιομηχανική περιοχή(για την οποία έχει υποδειχθεί κατάλληλη θέση), με τις απαραίτητες υποδομές. Και από τώρα να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε ένα μακροπρόθεσμο έργο για την ανάδειξη αυτής της περιοχής και της αξιοποίησής της. Πόροι στα πλαίσια του ΕΣΠΑ υπάρχουν διαθέσιμα και χρειάζεται η τοπική και η περιφερειακή αυτοδιοίκηση να προστρέξουν στην κατάθεση μελετών και προτάσεων, έτσι ώστε να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε αυτό το σχέδιο ανάπλασης και ανάδειξης της αρχαίας Αυλίδας.
Συμπερασματικά λοιπόν θα έλεγα ότι το δίλημμα μεταφορά του λιμανιού ή όχι δεν υφίσταται. Το εμπορικό λιμάνι χρειάζεται να φύγει από τον κεντρικό ιστό της πόλης. Ο τόπος όμως μεταφοράς του είναι ένα διαφορετικό θέμα που χρειάζεται να το προσεγγίσουμε εκτός από οικονομικά κριτήρια, με κοινωνικά και κυρίως περιβαλλοντικά και πολιτισμικά κριτήρια. Και η προστασία και ανάδειξη της αρχαίας Αυλίδας αποτελεί ένα αδιαπραγμάτευτο χαρτί για την κοινωνία μας που δεν μπορούμε να το θυσιάσουμε στο όνομα οποιασδήποτε «ανάπτυξης».


Χαλκίδα 3-4-2011
Κώστας Χαϊνάς