Με τους πολίτες και την κοινωνία
πρωταγωνιστές.
Μετά τα αποτελέσματα των εκλογών του Ιουνίου
διαμορφώθηκε και το γνωστό μετεκλογικό σκηνικό. Κυβέρνηση εθνικής ανάγκης τριών
κομμάτων από ένα ευρύ πολιτικό φάσμα. Στόχος να σωθεί η χώρα από την άτακτη
χρεοκοπία. Όμως για να σωθεί η χώρα δεν αρκούν απλά κάποια μέτρα λιτότητας. Απαιτείται
να συγκρουσθούμε με ελλείμματα και παθογένειες δεκαετιών, απόρροια των
πολιτικών που ασκήθηκαν διαχρονικά. Πελατειακό σύστημα, κομματοκρατία,
κρατικοδίαιτη οικονομία, χρεοκοπημένα ασφαλιστικά ταμεία, κλεπτοκρατία,
φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή και άλλες ελληνικές πρωτιές. Όμως η Κυβέρνηση
δεν έχει χρόνο. Το πραγματικό πρόβλημα της χώρας δεν είναι η επιμήκυνση της
δημοσιονομικής προσαρμογής. Ας πούμε ότι την παίρνουμε την επιμήκυνση. Και όχι
μόνο την επιμήκυνση, αλλά μας κουρεύουν και 100 δις. από το χρέος της χώρας. Λύνουμε
οριστικά το πρόβλημα του χρέους και του ελλείμματος ; Όχι βέβαια. Απλά
μεταθέτουμε για λίγο το πρόβλημά μας. Παίρνουμε μια ανάσα.
Το κύριο όμως
είναι να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες που γεννούν το δημόσιο χρέος και τα
ελλείμματα. Και αυτές οι αιτίες
είναι εδώ, μπροστά μας, καθημερινά σκοντάφτουμε πάνω τους και δεν λέμε να τις
αντιμετωπίσουμε. Γιατί πονάνε κάποιους, ίσως αρκετούς. Γιατί θα θιχτούν πολλοί που
αντιδρούν. Και έτσι έχουμε ακινησία. Εάν θέλουμε να δικαιολογηθούμε για τη
φοροδιαφυγή λέμε. Σιγά να μην σωθεί το Κράτος από μένα! Και δεν κόβουμε ή δεν
ζητάμε απόδειξη. Ή δεν δηλώνουμε τα πραγματικά μας εισοδήματα ή δεν
καταγγέλλουμε τον υπάλληλο που απαιτεί το κάτι τις, για να κάνει τη δουλειά
του! Ή όταν λέμε το γνωστό νεοελληνικό απόφθεγμα, να πληρώσουν πρώτα οι
πλούσιοι. Ασφαλώς να πληρώσουν οι πλούσιοι, αλλά εάν δεν πληρώσουμε και οι
υπόλοιποι το Κράτος θα χρεοκοπήσει. Ναι, θα πονέσουμε, αλλά να πονέσουμε
ξέροντας ότι κάνουμε το σωστό και το δίκαιο. Και ότι δεν πληρώνουμε μόνο εμείς
αλλά όλοι, με δίκαιο όμως τρόπο. Έχω την αίσθηση ότι μετά από τρία χρόνια που
ζούμε ως κοινωνία αυτή τη τραγωδία της εν δυνάμει χρεοκοπίας, αυτό θέλουν να
δουν οι πολίτες σήμερα. Πρώτον, ότι οι
θυσίες τους δεν πάνε χαμένες και δεύτερον ότι είναι δίκαιες. Γιατί το
πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να περικόψουμε τα 11,6 δις. ευρώ. Έχουν
καταλάβει πλέον οι πολίτες ότι, δεν μας φταίνε κάποιοι κακοί ξένοι γιατί εμείς
έχουμε δημοσιονομικό έλλειμμα. Και επίσης έχουν καταλάβει ότι αυτό, αντιμετωπίζεται
μόνο με περικοπές κρατικών σπαταλών και με αύξηση των εσόδων. Απλά αυτές οι περικοπές
θέλουν να είναι όσο πιο δίκαιες γίνεται. Επίσης καταλαβαίνουν καθημερινά όλο
και περισσότερο, ότι πρέπει να εξαλείψουμε τις αιτίες που δημιουργούν τα
ελλείμματα. Και κάθε ολιγωρία και καθυστέρηση θα την πληρώνουμε όλο και πιο
ακριβά ως κοινωνία, με μόνιμους αδικημένους τους πιο αδύνατους. Δηλαδή, με περισσότερους ανέργους, με
φτωχότερους συνταξιούχους, με περισσότερες κλειστές επιχειρήσεις, με χειρότερα
σχολεία και νοσοκομεία, με χειρότερους δείκτες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής
μας ζωής.
Αυτό γίνεται τρία χρόνια τώρα από το ξέσπασμα της
χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι κυρίαρχες δυνάμεις αποφεύγουν συστηματικά τη
σύγκρουση με τις παθογένειες και τα κατεστημένα συμφέροντα του συστήματος. Κρυμμένες
πίσω από την τρόϊκα, τη Μέρκελ και επικαλούμενες διάφορες θεωρίες συνομωσίας,
προσπαθούν συστηματικά να μας πείσουν ότι οι αναγκαίες αλλαγές και οι
μεταρρυθμίσεις είναι απαίτηση των δανειστών μας και όχι αναγκαιότητες αλλαγής της δικής μας πραγματικότητας. Το
περιουσιολόγιο για παράδειγμα, μια αναγκαία μεταρρύθμιση η
οποία έπρεπε να είχαμε θεσπίσει εδώ και δεκαετίες, όπως έχουν κάνει όλα τα
σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη, αποτελεί μια από τις βασικές μεταρρυθμίσεις που
προβλέπονται από το μνημόνιο! Δηλαδή, αυτοί οι κακοί ξένοι που το μόνο που
έχουν στο μυαλό τους σύμφωνα με ορισμένους είναι να κερδοσκοπούν σε βάρος της
Ελλάδας, μας υποχρεώνουν να υλοποιήσουμε το περιουσιολόγιο, ως όριο της
συνέχισης του δανεισμού μας! Τόση
ανικανότητα από την πλευρά του πολιτικού μας συστήματος ; Όχι βέβαια ! Απλά οι
δυνάμεις που κερδοσκοπούν σε μια Ελλάδα που υπολείπεται σε συστήματα δημοκρατικού
ελέγχου, αντιστέκονται με λύσσα σε κάθε αλλαγή που τους δημιουργεί προβλήματα
στην συνέχιση της κερδοσκοπίας τους. Παρακολουθείστε ένα δελτίο ειδήσεων
και θα διαπιστώσετε ότι σχεδόν όλα τα κανάλια συστηματικά προσπαθούν να μας
πείσουν ότι όλες οι απαιτούμενες αλλαγές εκπορεύονται από την τρόϊκα! Όλα τα
μέτρα αποτελούν απαιτήσεις της τρόϊκας !
Η αστική τάξη της χώρας μας διαχρονικά μια φοβική
τάξη, αφού στα δύσκολα απευθυνόταν σχεδόν πάντα στους συμμάχους μας, πέρα από
τις μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων μεγάλων ηγετών, δεν μπόρεσε από την
επανάσταση μέχρι και σήμερα, να ηγηθεί και να εμπνεύσει στον ελληνικό λαό, ένα
εθνικό σχέδιο οικοδόμησης ενός σύγχρονου δημοκρατικού ευρωπαϊκού Κράτους. Όπως
έγινε σε όλα τα ευρωπαϊκά Κράτη τα τελευταία διακόσια χρόνια. Ακόμη και στα χρόνια από την
μεταπολίτευση του 1974 μέχρι σήμερα, μετά την περιπέτεια της επταετίας, παρά το
γεγονός ότι η περίοδος αυτή αποτελεί την καλύτερη περίοδο αστικής δημοκρατίας
που γευτήκαμε ως κοινωνία από την ύπαρξη του ελληνικού Κράτους, ουσιαστικά δεν
προχώρησε σε ριζικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που θα βάθαιναν τη δημοκρατία,
την διαφάνεια, τον κοινωνικό έλεγχο, τη δικαιοσύνη, δεν προχώρησε στην
καθιέρωση των απαιτούμενων αστικών δημοκρατικών θεσμών, όχι γιατί δεν ήξερε,
αλλά γιατί δεν ήθελε. Ή αδιαφορούσε γιατί αυτό που την ενδιέφερε ήταν να
συγκεντρώνει εύκολα πλούτο, τον οποίο μάλιστα τις περισσότερες φορές τον
διοχέτευσε στο εξωτερικό. Όταν δεν συμμετείχαν κάποια τμήματά της στα πάρτι
της κρατικής διαφθοράς, τότε είτε τα ενθάρρυνε, είτε έκανε τα στραβά μάτια. Και
έτσι τα φαινόμενα της διαφθοράς γιγαντώνονταν χρόνο με το χρόνο, μετασχηματιζόμενα
σε απόλυτο καθεστώς. Το ίδιο περίπου κάνει εδώ και περίπου τρία χρόνια. Παρακολουθώντας
τη χώρα να βουλιάζει κάθε μέρα όλο και περισσότερο, ουσιαστικά βγάζει την ουρά
της απ’έξω και περιμένει και πάλι στους ξένους να μας σώσουν. Εάν εξαιρέσουμε
κάποια παραγωγικά τμήματα της αστικής τάξης και κάποια τμήματα της διανόησης που
προσπαθούν να αρθρώσουν έναν εθνικό ορθολογικό δημοκρατικό λόγο, ενισχύοντας
σήμερα την προσπάθεια της Κυβέρνησης συνεργασίας, η υπόλοιπη αστική τάξη είναι
απούσα, κρύβεται πίσω από το μνημόνιο και την τρόϊκα. Έτσι αντικειμενικά στην
εθνική αυτή προσπάθεια μιας δημοκρατικής επανάστασης που έχει ανάγκη η χώρα,
δημιουργείται ένα κενό ηγεσίας εκ μέρους της ουσιαστικά απούσας αστικής τάξης.
Έτσι, υποχρεωτικά το κενό αυτό της ηγεσίας –που αντικειμενικά ανήκε στην αστική
τάξη της χώρας- έρχονται να καλύψουν σήμερα κάποιες προοδευτικές κοινωνικές
δυνάμεις από τον χώρο της εργασίας, της διανόησης και από τα μεσαία φιλελεύθερα
αστικά στρώματα. Αυτές τις κοινωνικές δυνάμεις κυρίως εκφράζει σήμερα η
Κυβερνητική συνεργασία, που σε πολιτικό επίπεδο αποτελείται από δυνάμεις της
δημοκρατικής αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας και της φιλελεύθερης
κεντροδεξιάς.
Για την συγκρότηση αυτής της Κυβέρνησης συνεργασίας,
επήλθε ένας δεύτερος ιστορικός συμβιβασμός. Ο πρώτος έγινε το 1989 με τη
συνεργασία της ενιαίας τότε αριστεράς με την κεντροδεξιά. Ο στόχος τότε, η
κάθαρση του πολιτικού συστήματος από σωρεία σκανδάλων που είχαν δημιουργηθεί
και η οικοδόμηση θεσμών διαφάνειας, δημοκρατικού ελέγχου και δικαιοσύνης.
Στόχος σήμερα η σωτηρία της χώρας από τη χρεοκοπία και η οικοδόμηση θεσμών ενός
σύγχρονου δημοκρατικού ευρωπαϊκού Κράτους. Τότε υπήρχε μια λαϊκίστικη
σοσιαλδημοκρατία η οποία πολέμησε με λύσσα τη συγκρότηση της Κυβέρνησης
συνεργασίας, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί το πείραμα μόλις τρεις μήνες μετά την
συγκρότηση της. Κανείς δεν μπορεί να
προδικάσει τι θα μπορούσε να είχε γίνει τότε, εάν η Κυβέρνηση συνεργασίας του
1989 ή η Οικουμενική στην συνέχεια είχε περισσότερο χρόνο στην διάθεσή της και
οι πολιτικές δυνάμεις είχαν μεγαλύτερη κατανόηση και κουλτούρα συνεργασίας,
αλλά και μεγαλύτερη έφεση στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Ίσως η χώρα να είχε
μια άλλη πορεία και δεν φτάναμε στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση. Αλλά
δυστυχώς με ευθύνη κυρίως της λαϊκίστικης σοσιαλδημοκρατίας, αυτός ο πρώτος
ιστορικός συμβιβασμός, η συνεργασία δηλαδή της αριστεράς με την κεντροδεξιά δεν
απέδωσε τους καρπούς που ίσως μπορούσαμε να είχαμε πάρει τότε, ως πολιτικό
σύστημα και ως κοινωνία.
Η αριστερά τότε ενωμένη μέσα από τον ενιαίο
ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ και κάτω από μια φωτισμένη ηγεσία, έδωσε τις καλύτερες δυνάμεις της
για την επιτυχία του πειράματος αυτού, καταλαβαίνοντας ότι δεν έπρεπε να είναι
απούσα από μια εθνική προσπάθεια. Σήμερα δυστυχώς, μόνο ένα κομμάτι της
αριστεράς, κατανόησε την αναγκαιότητα ενός νέου ιστορικού συμβιβασμού. Και της αναγκαιότητας
της χώρας να προχωρήσει σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που χρόνια τώρα βάλτωναν,
γιατί κάποια συμφέροντα τις εμπόδιζαν να προχωρήσουν. Έτσι μπροστά στον κίνδυνο μιας χρεοκοπίας, η Δημοκρατική Αριστερά,
παίρνει μια ιστορική πρωτοβουλία, δυσανάλογη με την πολιτική της επιρροή και
γίνεται ο καταλύτης της συγκρότησης της νέας Κυβέρνησης Εθνικής Ευθύνης. Παρά
το γεγονός ότι δεν συμφωνεί με όλα τα πρόσωπα αυτής της Κυβέρνησης. Ακόμη και αν
δεν συμφωνεί με κάποιες επί μέρους πλευρές της πολιτικής της. Μέσα σε ελάχιστο
χρόνο που οι εξελίξεις τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός, οι συνθήκες την
υποχρεώνουν να μετατραπεί σε δύναμη που δεν χάνει το κύριο, που είναι η σωτηρία
της χώρας από τη χρεοκοπία και η υλοποίηση των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.
Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάει ούτε λεπτό ότι είναι η δύναμη που δίνει την
απαραίτητη ουσιαστική πολιτική νομιμοποίηση στην Κυβέρνηση αυτή, για να προχωρήσει.
Οι ρόλοι αλλάζουν. Τον ρόλο της λαϊκίστικης σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στην
Κυβέρνηση συνεργασίας του 1989, τον έχει σήμερα η λαϊκίστικη αριστερά απέναντι
στην Κυβέρνηση Εθνικής Ευθύνης.
Απέναντί στις δυνάμεις αυτές που στηρίζουν σήμερα την
προσπάθεια της χώρας, σε κοινωνικό επίπεδο βρίσκονται οι πιο λαϊκίστικες,
εθνικιστικές και συντηρητικές δυνάμεις της εργασίας, του μικροαστικού και του
αστικού χώρου. Και κυρίως εκείνες οι
κοινωνικές δυνάμεις που έχουν όφελος από τη διαιώνιση της κατάστασης που
επικρατούσε από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, δηλαδή από την ακινησία και την
ακύρωση των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων. Αυτές οι δυνάμεις εκφράζονται
σήμερα μέσα από τα κόμματα που απαρτίζουν το τόξο της αντιπολίτευσης, που διασχίζει
σχεδόν όλο το κλασσικό πολιτικό φάσμα. Δεν
είναι τυχαίο ότι ακόμη και σε επίπεδο ύφους και φρασεολογίας ο αντιπολιτευτικός
λόγος αυτών των δυνάμεων σχεδόν είναι ο ίδιος. Αν διαβάσει κάποιος τις ανακοινώσεις
των κομμάτων της αντιπολίτευσης πάνω σε θέματα που συνδέονται με τα μέτρα και
τις αλλαγές της Κυβέρνησης, θα διαπιστώσει μια πλήρη ταύτιση. Ίσως σε ένα θέμα
που υπάρχουν κάποιες διαφορές είναι η παράνομη μετανάστευση. Στα υπόλοιπα θέματα κυριαρχεί η
φρασεολογία, περί υποταγής της Κυβέρνησης στις επιταγές της τρόϊκας και των
δανειστών μας που κερδοσκοπούν σε βάρος της Ελλάδας, που απειλείται η εθνική
μας κυριαρχία από τις ευρωπαϊκές συνθήκες και τα μνημόνια. Για την ουσία των
αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων καμιά κουβέντα. Και έτσι ο ανορθολογισμός, ο
λαϊκισμός και οι θεωρίες συνομωσίας γίνονται τα βασικά εργαλεία ερμηνείας της
κρίσης, των αιτιών και των μέτρων αντιμετώπισής της.
Ασφαλώς υπάρχουν και υγιείς κοινωνικές δυνάμεις της
εργασίας, των ανέργων, της διανόησης, που ακολουθούν έστω και συγκυριακά τις
δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Είτε γιατί
έχουν μιαν άλλη θεώρηση στα πράγματα, είτε γιατί θέλουν να εκφράσουν όσο
γίνεται πιο ριζοσπαστικά την αντίθεσή τους στα κόμματα εξουσίας που έχουν την
κύρια ευθύνη για τα σημερινά αδιέξοδα της χώρας. Και εύλογα ίσως
αναρωτιούνται οι πιο καλοπροαίρετοι απ’αυτούς –και τους κατανοώ-, πως είναι
δυνατόν σήμερα να συνεργάζεσαι για να λύσεις το πρόβλημα της χώρας με τις
δυνάμεις που ευθύνονται για την δημιουργία του! Και εκ πρώτης όψεως φαίνεται να
έχουν δίκιο! Μακροπρόθεσμα όμως και αυτές οι δυνάμεις θα συνειδητοποιούν - και
αφού βεβαίως προχωρήσει το Κυβερνητικό έργο για τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις-
ότι, μόνο έτσι μπορείς να αλλάξεις κάποια πράγματα στη χώρα. Όταν δημιουργείς
μεγάλες συμμαχίες ανάλογες με την κρισιμότητα αλλά και το μέγεθος των
προβλημάτων που καλείσαι να αντιμετωπίσεις.
Και δεν είναι ταμπού η συνεργασία της αριστεράς με τη δημοκρατική δεξιά για το
καλό της χώρας. Μάλιστα κάποιες στιγμές επιβάλλεται, όπως αυτό έχει καταγραφεί
και ιστορικά. Και έχεις καλύτερα αποτελέσματα όταν καθιστάς συνυπεύθυνους
για την επίλυση χρόνιων προβλημάτων και αυτούς που με την πολιτική τους
συνέβαλλαν στην διαιώνισή τους. Γιατί έτσι έχεις τις μικρότερες αντιστάσεις.
Γιατί έτσι τους υποχρεώνεις να απομονώνουν ακόμη και δικές τους δυνάμεις που
αποτελούν εμπόδια των απαραίτητων διαρθρωτικών αλλαγών (π.χ.«Λυμπερόπουλος»)
Όμως για να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά ο λαϊκισμός
και οι θεωρίες συνομωσίας, χρειάζεται να ορθωθεί ένα πραγματικό δημοκρατικό
μέτωπο, όλων εκείνων των δημοκρατικών, φιλελεύθερων και προοδευτικών δυνάμεων,
που με την ουσιαστική και ενεργή συμμετοχή των πολιτών και της κοινωνίας, θα στηρίξουν
την υλοποίηση ενός πλαισίου μεταρρυθμιστικών ρήξεων και δημοκρατικών αλλαγών, συστατικά στοιχεία μιας πραγματικής
Δημοκρατικής Επανάστασης. Εάν η Κυβέρνηση δεν αντιμετωπίσει τα προβλήματα
σήμερα με τέτοια διάθεση ρήξεων, τότε αμφιβάλλουμε εάν θα πετύχει τον σκοπό της
συγκρότησής της. Εάν κάποιοι υπουργοί ή στελέχη της, συμμετέχουν στην Κυβέρνηση
αυτή, απλά για να διαιωνίσουν ή να εξισορροπήσουν μια κατάσταση, χωρίς να
κάνουν τίποτα ή δεν έχουν καμιά διάθεση ρήξεων με τα κατεστημένα συμφέροντα, το
καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να παραιτηθούν άμεσα. Αλλιώς θα απαιτήσει η
ίδια η κοινωνία να παραιτηθούν.
Χαλκίδα 19-8-2012
Κώστας Χαϊνάς
